ام اس

بیماری ام اس(MS) چیست؟ علایم، علت، تشخیص و درمان

مرجع کامل بیماریهای اسکلتی و عضلانی ایران

مالتیپل اسکلروزیس یا ام اس، یک بیماری فلج‌کننده‌ی مغز و نخاع (دستگاه عصبی مرکزی) می‌باشد.

در بیماری ام اس، سیستم ایمنی بدن به غلاف محافظ (میلین) بافت عصبی حمله کرده و موجب اختلال در ارتباط بین مغز و دیگر مناطق بدن می‌شود. درنهایت، این بیماری منجر به تخریب و یا آسیب دائمی به اعصاب می‌شود.

علائم و نشانه‌های ام اس بسیار متفاوت بوده و به‌ شدت و محل آسیب بستگی دارد. برخی از افراد مبتلا ممکن است توانایی راه رفتن به‌صورت مستقل را ازدست‌داده و یا کاملاً فلج شوند درحالی‌که عده‌ای دیگر از افراد مبتلا به این بیماری، دوره‌های طولانی را بدون تجربه‌ی هیچ علائمی پشت سر می‌گذارند.

درمان بیماری ام اس راه حل قطعی ندارد. بااین‌حال می‌توان با رسیدگی به آن، سرعت بهبودی پس از حمله‌ی بیماری را کند کرده، روند بیماری را اصلاح‌کرده و یا علائم آن را کنترل نمود.

کلینیک ما برای درمان و راحتی بیماران مبتلا به ام اس متعهد بوده و متخصصین ما در زمینه‌هایی چون بیماری‌ها زنان، مدیریت درد، توان‌بخشی، دارودرمانی، گفتاردرمانی، روش‌های درمانی شناختی، کاردرمانی و فیزیوتراپی تجربه‌ی بالایی دارند.

انواع ام اس

---

ام اس عودکننده فروکش‌کننده

 شایع‌ترین نوع این بیماری است که 85 درصد افراد مبتلا را شامل می‌شود. در این نوع بیماری، علائم در دوره‌های زمانی خاصی برای هفته‌ها یا ماه‌ها عود کرده و سپس در دوره‌های زمانی دیگری کاهش‌یافته و یا کاملاً از بین می‌روند.

ام اس پیش‌رونده‌ی اولیه

10 درصد افراد مبتلا را شامل شده و در طی آن، علت بیماری ام اس و علائم بیماری به‌آرامی ولی به‌طور پیوسته پیشرفت می‌کنند.

ام اس پیش‌رونده‌ی ثانویه

که افراد مبتلا به بیماری ام اس در ابتدا به نوع عودکننده فروکش‌کننده‌ی بیماری مبتلا بوده‌اند و در طول زمان میزان عود بیماری بیشتر از پسرفت آن بوده است. حدوداً نزدیک به 50 درصد از افراد مبتلا به ام اس عودکننده فروکش‌کننده، در اولین 10 سال ابتلا به بیماری خود، به این نوع ام اس مبتلا خواهند شد.

ام اسپیش‌رونده‌ی عودکننده

که در طی آن، بیماری به‌طور مداوم پیشرفت کرده و هرازگاهی عود می‌کند. این نوع بیماری نسبتاً نادر بوده و تنها در 5 درصد از موارد ام اس دیده می‌شود.

علائم

---

علائم بیماری ام اس ممکن است بسته به محل ایجاد آسیب و افراد مختلف، بسیار متفاوت باشند. ازجمله این علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بی‌حسی یا ضعف در دست و پاها و تنه که معمولاً در یک طرف بدن به وجود می‌آید.
• از دست دادن قدرت بینایی به‌صورت جزئی یا کلی معمولاً در یک چشم که اکثراً با درد به هنگام حرکت دادن چشم همراه است
• دوبینی طولانی‌مدت
• خواب‌رفتگی یا درد در قسمت‌هایی از بدن
• احساس برق‌گرفتگی که با انجام برخی حرکات گردن احساس می‌شود. به‌خصوص به هنگام خم کردن گردن رو به پایین (علامت لرمیت)
• رعشه، عدم تعادل و راه رفتن لرزان
• اختلال کلامی
• خستگی مفرط
• سرگیجه
• اختلال در عملکرد مثانه و روده‌ها

علل

---

علت ایجاد بیماری مالتیپل اسکلروزیس هنوز شناخته نشده است. این بیماری، نوعی بیماری خود ایمنی در نظر گرفته می‌شود که در طی آن دستگاه ایمنی بدن به بافت‌های خودی حمله می‌کند. در بیماری ام اس، این اختلال در دستگاه ایمنی موجب تخریب غلاف میلین (ماده‌ی چربی که از بافت عصبی مغز و نخاع حفاظت می‌کند) می‌شود.

میلین را می‌توان به روکش روی سیم‌های برق شبیه دانست. زمانی که غلاف میلین تخریب‌شده و بافت عصبی بدون محافظ رها می‌شود، پیامی که از آن عبور می‌کند ممکن است کند شده و یا متوقف گردد. همچنین ممکن است خود عصب نیز آسیب ببیند.

مشخص نیست که چرا بیماری‌ام اس در برخی از افراد ایجادشده و برخی دیگر به این بیماری مبتلا نمی‌شوند ولی به نظر می‌رسد که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در این امر دخیل‌اند.

عوامل خطر

---

عوامل زیر می‌توانند خطر ابتلای شما به ام اس را افزایش دهند:

سن: ام اس ممکن است در هر سنی بروز کند ولی شیوع آن در افراد بین 15 تا 60 سال بیشتر است.

جنسیت: خطر ابتلای زنان به این بیماری نزدیک 2 برابر مردان است.

سابقه‌ی فامیلی: اگر یکی از والدین یا خواهر و برادر شما به ام اس مبتلا بوده‌اند، خطر ابتلای شما به این بیماری نیز افزایش پیدا خواهد کرد.

برخی عفونت‌های خاص: برخی از ویروس‌ها مانند اپشتین بار، که باعث مونونوکلئوز عفونی می‌شود.

نژاد: افراد سفیدپوست بیشتر در معرض خطر برای ابتلا به این بیماری قرار دارند. افراد آسیایی، آفریقایی و یا بومیان آمریکا، کمترین خطر را دارند.

آب‌وهوا: ام اس در افرادی که در آب‌وهواهای معتدل زندگی می‌کنند شایع‌تر است.

برخی بیماری‌های خود ایمنی خاص: بیماری‌های تیروئیدی، دیابت نوع 1 و یا بیماری‌ها التهاب روده.

استعمال دخانیات

عوارض

---

افراد مبتلا به ام اس ممکن است به عارضه‌های زیر نیز دچار شوند:

• گرفتگی یا اسپاسم عضلانی
• فلج، معمولاً در پاها
• مشکلات مربوط به مثانه، روده‌ها و فعالیت‌های جنسی
• تغییرات ذهنی مانند فراموشی و نوسانات خلق‌وخوی
• افسردگی
• بیماری صرع

تشخیص

---

آزمایش مخصوصی برای تشخیص ام اس وجود ندارد و روش تشخیص آن به‌صورت رد کردن احتمال وجود عارضه‌های دیگر با علائم و نشانه‌های مشابه می‌باشد. به این روش، تشخیص افتراقی گفته می‌شود.

احتمالاً پزشک شما با سؤال در مورد سوابق پزشکی و معاینه‌ی کامل فیزیکی فرایند تشخیص را آغاز می‌کند. سپس ممکن است موارد زیر را برای شما تجویز کند:

آزمایش خون: به‌منظور کمک به رد احتمال عارضه‌های دیگر با علائم مشابه ام اس. آزمایشات مخصوص برای تشخیص نشانه‌های بیماری‌ام اس، هم‌اکنون در دست طراحی بوده و ممکن است بتوانند به تشخیص این بیماری کمک شایانی بکنند.

پونکسیون کمر (گرفتن مایع نخاعی): که در طی آن نمونه‌ی کوچکی از مایع نخاعی از درون کانال نخاعی برداشته‌شده و تحت آنالیز آزمایشگاهی قرار می‌گیرد. این نمونه می‌تواند موارد غیرعادی در مورد پادتن‌های مربوط به بیماری‌ام اس را مشخص کند. گرفتن مایع نخاعی همچنین می‌تواند احتمال وجود عارضه‌های دیگر با علائم مشابه به ام اس را رد کند.

اسکن MRI: از مغز و نخاع می‌تواند ضایعه‌های ایجادشده در اثر ام اس را مشخص کند. ممکن است نوعی ماده‌ی حاجب (کنتراست زا) به‌منظور مشخص کرده ضایعه‌های ایجادشده در اثر ام اس فعال، به‌صورت وریدی به شما تزریق شوند.

آزمایشات پتانسیل برانگیخته: که سیگنال‌های عصبی تولیدشده در پاسخ به محرک‌ها را ضبط می‌کنند. یک آزمایش پتانسیل برانگیخته ممکن است از محرک‌های دیداری یا الکتریکی استفاده کند که در طی آن شما یک شئ متحرک را دنبال کرده و یا امواج الکتریکی به اعصاب دست و پاها اعمال می‌شوند. الکترودها سرعت عبور پیام عصبی را درون اعصاب اندازه‌گیری می‌کنند.

درمان

---

بیماری‌ام اس هیچ درمان قطعی نداشته و روش‌های درمانی استفاده‌شده معمولاً بر روی کند کردن روند بیماری، تسریع روند بهبودی پس از حملات ام اس و مدیریت علائم آن تمرکز می‌کنند. برخی از افراد علائم بسیار خفیفی را تجربه کرده و نیاز به درمان ندارند.

درمان حملات ام اس

کورتیکواستروئید ها: مانند پردنیزون و متیل پردنیزولون تزریقی، به‌منظور کاهش التهاب عصبی تجویز می‌شوند. از عوارض جانبی این داروها می‌توان به بی‌خوابی، افزایش فشارخون، تغییرات خلق‌وخوی و احتباس مایعات اشاره کرد.

تعویض پلاسما (پلاسما فرز): بخش مایع خون شما (پلاسما) برداشته‌شده و از سلول‌های خونی جدا می‌شود. سپس سلول‌های خونی با یک محلول پروتئینی (آلبومین) مخلوط شده و به خون بازگردانده می‌شوند. درصورتی‌که علائم بیماری به‌تازگی در بدن شما ظاهرشده باشد، شدت آن‌ها زیاد بوده و یا بدن شما پاسخ مناسبی به استروئید ها ندهد، از تعویض پلاسما استفاده می‌شود.

روش‌های درمانی برای اصلاح روند پیشرفت بیماری

تابه‌حال هیچ روش درمانی برای کند کردن روند پیشرفت ام اس پیش‌رونده‌ی اولیه مفید واقع نشده است. برای ام اس عودکننده فروکش‌کننده، روش‌های اصلاحی زیادی وجود دارند. روش‌های درمانی برای ام اس عودکننده فروکش‌کننده عبارت‌اند از:

اینترفرون بتا: این داروها، ازجمله رایج‌ترین داروهای تجویزشده برای درمان ام اس می‌باشند. این داروها به زیر پوست و یا درون عضلات تزریق‌شده و می‌توانند تعداد و شدت حملات بیماری را کاهش دهند.

گلاتیرامر استات (کوپاکسون): این دارو می‌تواند از حملات سیستم ایمنی به غلاف میلین جلوگیری کرده و باید در زیر پوست تزریق شود.

دی متیل فومارات (تکفیدرا): این داروی خوراکی دو بار در روز، می‌تواند حملات را کاهش دهد.

فینگولیمود (گیلنیا): این داروی خوراکی یک بار در روز، تعداد حملات را کاهش می‌دهد.

تریفلونومید (آباگیو): این داروی خوراکی یک بار در روز، می‌تواند تعداد حملات را کاهش دهد.

ناتالیزوماب (تیسابری): این دارو به‌منظور ممانعت از حرکت سلول‌های ایمنی آسیب‌زا از جریان خون به سمت مغز و نخاع، طراحی‌شده است. این دارو می‌تواند به‌عنوان خط مقدم درمان برای افراد مبتلا به ام اس شدید، و به‌عنوان خط دوم درمان برای دیگر افراد استفاده شود.

آلمتوزوماب (لمترادا): این دارو با هدف قرار دادن نوعی پروتئین بر روی سطح سلول‌های ایمنی، آن‌ها را دست‌خالی کرده و موارد عود ام اس را کاهش می‌دهد.

میتوزانترون: این داروی تضعیف‌کننده‌ی سیستم ایمنی، می‌تواند برای قلب مضر بوده و همچنین در ایجاد سرطان خون نقش دارد. درنتیجه استفاده از آن برای درمان ام اس بسیار محدود است. میتوزانترون معمولاً تنها برای درمان موارد شدید و پیشرفته‌ی ام اس مورداستفاده قرار می‌گیرد.

درمان علائم و نشانه‌های ام اس

---

فیزیوتراپی: یک فیزیوتراپیست یا متخصص کاردرمانی می‌تواند به شما تمرینات کششی و تقویتی آموزش داده و به شما نشان دهد که چگونه می‌توان با کمک وسایل مخصوص، کارهای روزانه را آسان‌تر انجام داد. فیزیوتراپی به همراه استفاده از وسایل کمکی حرکتی در موقع نیاز، می‌تواند در مدیریت ضعف پا و دیگر مشکلات مربوط به راه رفتن که معمولاً در بیماری‌ام اس وجود دارند، به فرد کمک کنند.

شل کننده‌های عضلانی: ممکن است گرفتگی‌های دردناک و غیرقابل‌کنترلی را در عضلات خود و به‌خصوص در عضلات پاها تجربه کنید. شل کننده‌های عضلانی مانند باکلوفن (لیورسال) و تیزانیدین (زانافلکس) می‌توانند به شما کمک کنند.

داروهای مورداستفاده برای کاهش خستگی مفرط

داروهای دیگر: ممکن است داروهایی برای درمان افسردگی، درد، اختلالات جنسی و مشکلات مربوط به مثانه و روده‌ها که با ام اس همراه‌اند نیز تجویز شوند.

داروهای جایگزین: بسیاری از افراد مبتلا به ام اس برای مدیریت علائم بیماری خود، از روش‌های درمانی جایگزین و مکمل و یا هر دو استفاده می‌کنند.

روش‌های جایگزین مانند ورزش، مدیتیشن، یوگا، ماساژ، رژیم غذایی مناسب، طب سوزنی، و تکنیک‌های آرامش بخشی می‌توانند سلامت عمومی ذهنی و جسمی را بهبود بخشند ولی تحقیقات کمی کارایی آن‌ها در مدیریت علائم ام اس را تائید کرده‌اند.

اوتیسم

وتیسم، یک اختلال رشد است که در سه سال اول زندگی ظاهر می گردد. این بیماری با تاثیر بر روی مغز کودک، رفتارهای اجتماعی و مهارت ارتباط برقرار کردن را مختل می کند.

---

علت واقعی این بیماری هنوز مشخص نیست، اما مطالعاتی در رابطه با دلیل بروز این بیماری در حال انجام است.

به نظر می رسد مساله ژنتیک مهم باشد. برای مثال دوقلوها بیشتر دچار این بیماری می شوند تا یک برادر و خواهر. اختلال کروموزومی و مشکلات عصبی در افراد اوتیسمی مشاهده شده است.

دیگر علت های این بیماری ( که هنوز به اثبات نرسیده) شامل: رژیم غذایی ، تغییرات مجرای گوارشی ، مسمومیت با جیوه ، عدم استفاده از ویتامین ها و املاح و حساسیت به واکسن است.

 

تزریق واکسن باعث اوتیسم می شود؟

بسیاری از والدین نگران این موضوع هستند که برخی واکسن ها برای کودک شان خطرآفرین است.

دانشگاه امراض کودکان در آمریکا و موسسه دارویی ( IOM) اعلام کردند که هیچ نوع واکسن و یا ترکیبات واکسنی مسئول ایجاد بیماری اوتیسم نیستند. آنها گفتند که فواید واکسن زدن خیلی بیشتر از خطرات احتمالی آن است.

 

تعداد کودکان اوتیسمی چقدر است؟

هنوز تعداد این کودکان، مشخص نشده است. بیماری اوتیسم در پسران 3 تا 4 برابر بیشتر از دختران است. وضعیت اقتصادی خانواده، میزان تحصیلات افراد خانواده و نوع زندگی تاثیری بر این بیماری ندارند.

 

ناتوانی های کودکان اوتیسمی کدامند؟

1- سندرم Asperger : بیماری است که در طی سال های اول مدرسه ظاهر می گردد و شامل تداخلات اجتماعی، دقت زیاد در صحبت کردن و اشتیاق به کارهای غیرمعمول است.

2- سندرم Rett : این یک بیماری سیستم عصبی است که برگشت را ایجاد می کند، به خصوص در استفاده از زبان و دست ها. تفاوت زیادی با اوتیسم دارد و تنها در زنان دیده شده است.

3- ناتوانی در یادگیری : نادر است و این در مواردی رخ می دهد که به بچه یک چیز را یاد می دهیم و آن بچه در 10 سالگی آن را از یاد می برد.

4- ناتوانی در پیشرفت

 

همچنین اوتیسم می تواند تداخلاتی را در مغز ایجاد کند و بیماری های دیگری را نیز بوجود آورد از قبیل:

• Fragile X syndrome

• Mental retardation  (عقب ماندگی ذهنی)

• Tuberous sclerosis(تصلب بافت ها)

•  Seizures(صرع)

 

Fragile X syndrome یک بیماری ارثی می باشد که از کم هوشی ناشی می شود. در این بیماری ژن ها قادر نیستند پروتئین کافی را برای سلول (به خصوص سلول مغز) تولید کنند.

 

علائم بیماری اوتیسم چیست؟

بیشتر والدین اوتیسمی، هنگامی که بچه آنها 18 ماهه تا 2 ساله می شود، کمک می خواهند. بچه های اوتیسمی مشکلاتی دارند، از قبیل:

تداخل در روابط اجتماعی، وانمود کردن به بازی و ارتباط کلامی و غیر کلامی.

بیشتر کودکان اوتیسمی، در سن 1 یا 2 سالگی معمولی هستند، ولی ناگهان زبان گفتاری و مهارت های اجتماعی را از دست می دهند.

کودکان اوتیسمی، ممکن است:

- بسیار حساس به نور، صدا، لمس، بو و یا مزه باشند. مثلا از پوشیدن لباس های زبر خودداری کنند و ناراحت و افسرده شوند.

- هنگامی که زندگی روزانه تغییر پیدا کند، حرکات تکراری را انجام دهند و یا اشیا را در جای خود نگذارند. همه این عوامل باعث اندوه و پریشانی آنها می شود.

این نشانه ها ممکن است از ضعیف تا شدید باشد.

 

مشکلات ارتباطی این بیماران شامل:

- نمی توانند صحبت راشروع کنند، و یا توانایی ادامه بحث را ندارند.

- ارتباط، با حرکات دست به جای استفاده از لغات صورت می گیرد.

- رشد زبان و تکلم به کندی صورت می گیرد و یا اصلا صورت نمی گیرد.

- عدم دقت در دیدن اشیا

- به جای لغت "من" از "تو" استغاده می کند، برای مثال به جای آن که بگوید من آب می خواهم، می گوید" تو آب می خواهی.

- عدم توجه به اشیا (در 14 ماهگی مشخص می شود)

- کلمات و یا جملات را تکرار می کنند.

- بدون احساس حرف می زنند.

 

تداخلات اجتماعی

روابط دوستانه ندارند.

بازی های کلامی را دوست ندارند.

تنهایی را ترجیح می دهند.

بدون توجه به لبخند هستند.

 

عدم پاسخ به اطلاعات احساسی

از صدای بلند، وحشت زده نمی شوند.

حواس بینایی، شنوایی، چشایی، بویایی و لامسه کمی دارند.

ممکن است از صدای معمولی، خوش شان نیاید و دستان شان را بر گوش خود بگذارند.

ممکن است تنها بمانند، زیرا خیلی دست پاچه می شوند.

یک سطح صاف را خارش می دهند و اشیا را لیس می زنند.

به درد، خیلی زیاد و یا خیلی کم واکنش نشان می دهند.

ممکن است یک جمله را چندین بار تکرار کنند.

منظور گوینده را به سختی می فهمند.

نمی توانند درک کنند که گوینده حرف خنده دار می زند و یا سرزنش کننده.

ممکن است حرف نزنند و یا خیلی کم حرف بزنند.

خطر را حس نمی کنند.

 

بازی کردن به شیوه خود

یک تکه کوچک اسباب بازی برای آنها جالب می باشد، مثلا چرخ های یک ماشین.

بازی کسی را تقلید نمی کنند.

ترجیح می دهند تنها بازی کنند.

در آن نقش که بازی می کنند، دارای قوه تخیل کمی هستند.

همیشه باید یک بازی کنند.

آن ها رفتار مخصوص به خود دارند. خود را یا تکان می دهند و یا دست می زنند.

 

رفتار نامناسب

خشونت

تکرار یک نقش یا فکر

بی دقت

بی علاقه و بدون احساس

پرتحرک و یا کم تحرک

تمایل به خود و یا دیگران

تکرار حرکات بدن

 

نشانه ها و آزمایشات

اگر نوزاد شما دچار مشکلات زیر بود، حتما او را نزد پزشک ببرید:

در 12 ماهگی، هنوز چیزی نمی گوید (منظور گفتن همان کلمات ناواضح است)

در 12 ماهگی، اشاره نمی کند و یا "بای بای" نمی کند.

در 16 ماهگی، یک لغت هم نمی گوید.

در 24 ماهگی، دو لغت نمی گوید.

از دست دادن تکلم و یا مهارت های اجتماعی در هر سنی

 

درمان

- دارو درمانی: دارو برای جلوگیری از خشم، عصبانیت، مشکلات حواس، بیش فعالی، مشکلات خوب، بی پروا بودن، زودرنج بودن و زود عصبانی شدن، به کار می رود.

- تجزیه رفتار کاربردی ( ABA) : برای تقویت مهارت های مختلف کاربرد دارد. این برنامه در منزل کودک صورت می گیرد.

- درمان و تدریس به کودک اوتیسمی ( TEACH): در این روش به کودک با استفاده از عکس ها نشان می دهند که چه کارها و مهارت هایی را باید انجام دهد.

 - درمان جسمی

- صحبت درمانی: در این روش با کودک خیلی واضح و روشن حرف می زنند. ممکن است ساعت ها طول بکشد تا بتوان یک جمله را به کودک یاد داد.

- معالجه حسی و بینایی

 

بهترین درمان، مجموع تمامی درمان های بالا می باشد.

 

رژیم غذایی

برخی از بچه های اوتیسمی، مایل به رژیم فاقد گلوتن و یا فاقد کازئین می باشند. گلوتن در گندم، جو و چاودار است. کازئین در شیر، پنیر و دیگر محصولات لبنی یافت می شود.

هیچ بررسی نشان نداده است که تغییر رژیم غذایی، اثر مثبتی بر روی این کودکان داشته باشد.

اما کودک باید یک رژیم متعادل داشته باشد و به مقدار کافی انرژی و مواد مغذی دریافت کند.

مریم سجادپور

بخش تغذیه و سلامت تبیان

هپاتیت

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

هپاتیت
Alcoholic hepatitis evident by fatty change, cell نکروز، Mallory bodies
آی‌سی‌دی-۱۰	K75.9
آی‌سی‌دی-۹	573.3
دادگان بیماری‌ها	۲۰۰۶۱
سمپ	D006505

ویروس هپاتیت A

هپاتیت (به انگلیسی: Hepatitis) به معنی التهاب در پارانشیم کبد است و به دلایل مختلفی می‌تواند ایجاد شود که بعضی از آنها قابل سرایت هستند و برخی مسری نیستند. از عواملی که ایجاد هپاتیت می‌کنند می‌توان به افراط در مصرف الکل، اثر برخی داروها، آلودگی به باکتری و هم‌چنین ویروس اشاره نمود. هپاتیت ویروسی منجر به عفونت کبدی می‌گردد.^[۱]

عامل بیماری هپاتیت ویرال (ویروسی) یک ویروس است و در ابتدا می‌تواند مثل یک سرماخوردگی بروز نماید؛ ولی بیماری مزمن هپاتیت "C" بر عکس سرماخوردگی معمولی به دلیل از کار افتادن کبد و مشکل بودن درمان می‌تواند حیات بیمار را تهدید کند. بیشتر مبتلایان به هپاتیت از نوع C و B علائمی ندارد. برخی از این بیماران علائم سرشتی عفونت ویروسی را نشان می‌دهند از قبیل خستگی، دل درد، درد عضلانی و تهوع و بی اشتهایی، ولی در موارد پیشرفته علائم نارسایی کبدی بروز می‌کند که شامل تورم شکم، اندامها، یرقان و خونریزی‌های گوارشی و … است.

در ایران بالغ بر ۳٪ افراد آلوده به این ویروس می‌باشند.^[۲] حدود ۷۵ الی ۸۰ درصد از افرادی که تازه به این ویروس مبتلا شده‌اند، دچار پیشرفت و مزمن شدن این بیماری شده و از بین آنها نیز ۶- الی ۷۰ درصد به بیماری‌های مزمن کبدی دچار می‌شوند. از بین افراد حدود ۵ الی ۲۰ درصد به سیروز کبدی مبتلا شده و ۱ الی ۵ درصد آنان بر اثر بیماری سیروز کبدی یا سرطان کبد می‌میرند.

محتویات

• ۱ انواع
  • ۱.۱ هپاتیت ویروسی
• ۲ روش‌های انتقال هپاتیت B و C
• ۳ آزمایش‌ها
• ۴ جلوگیری
• ۵ روش‌های درمان
• ۶ پانویس

انواع

هپاتیت ویروسی

شیوع هپاتیت A در جهان

شیوع هپاتیت C در جهان

در حال حاضر ۸ نوع ازاین ویروس شناخته شده‌است.

1. هپاتیت نوع A
2. هپاتیت نوع B
3. هپاتیت نوع C
4. هپاتیت نوع D (همیشه همراه با نوع B)
5. هپاتیت نوع E
6. هپاتیت نوع F
7. هپاتیت نوع G

   در حال حاضر ۱۰ تا ۱۵ درصد مبتلایان در هیچ‌کدام از این دسته‌ها قرار نمی‌گیرند به همین دلیل می‌شود انتظار ویروس نوع H را نیز داشت.^[۳]

روش‌های انتقال هپاتیت B و C

این ویروس عمدتاً از طریق تماس با خون افراد آلوده منتقل می‌شود.

همچنین روش‌های زیر می‌تواند باعث انتقال این ویروس گردد:

• ارتباط جنسی با افراد آلوده
• استفاده از سوزن‌های آلوده که به عنوان سرنگ استفاده می‌شود، به ویژه در افراد معتاد به مواد مخدر تزریقی و همچنین سوراخ شدن بدن با هر وسیلهٔ تیز یا سوزن آلوده (مثل خالکوبی غیر بهداشتی)
• استفاده از لوازم شخصی به صورت اشتراکی
• دریافت فرآورده‌های خون و پلاسمای آلوده که در ایران اکثراً در بیماران تالاسمی و هموفیلی دیده می‌شود.
• زخمی شدن پوست بدن در یک بخش آلودهٔ بیمارستانی.

آزمایش‌ها

از دیگر نکات مهم در مورد این ویروس این است که به تدریج به کبد آسیب می‌رساند. یک کبد سالم مواد شیمیایی مورد نیاز بدن را می‌سازد و مواد سمی را از خون خارج می‌کند. وقتی شما به این بیماری مبتلا می‌شوید کبد شما ملتهب می‌شود و بافت طبیعی تخریب شده به جای آن بافت فیبری و فرسوده می‌ماند.

پس از تشخیص پزشک آزمایش کبد انجام می‌گیرد. این کار از طریق آزمایش‌های خون، سونوگرافی و نمونه برداری از کبد کار بسیار آسانی است و از طریق بی‌حسی موضعی و از طریق یک سوزن نمونه گیری انجام می‌شود و بیمار حداکثر یک روز در بیمارستان بستری می‌شود. پژوهشگران ایرانی نانو ابزار کاغذی را برای آنالیز DNA ابداع کردند که قادر به تشخیص سریع و ارزان بیماری‌هایی همچون هپاتیت B و ناباروری در مردان است.^[۴]

جلوگیری

در هپاتیت، پیشگیری بهترین راه است. برای جلوگیری از انتشار این ویروس کارهای زیر ضروری به نظر می‌رسد:

• زخم و بریدگی‌های پوست را خودتان پانسمان کنید. در صورت نیاز به کمک برای پانسمان زخم از دستکش استریل استفاده شود.
• در صورتی که به این بیماری مبتلا هستید، خون، پلاسما و اعضای بدن و بافت اهداء نکنید.
• از ریش‌تراش، مسواک، و لوازم آرایشی با لوازم شخصی دیگران به طور مشترک استفاده نکنید.
• به یاد داشته باشید غیر از واکسن نوع B این بیماری، این بیماری واکسن و درمان کامل ندارد. ازاینرو پیشگیری از آلودگی دیگران با عمل به توصیه‌های بهداشتی بر عهدهٔ شماست.

روش‌های درمان

در هپاتیت A استراحت در بستر در طی دوران حاد، مصرف غذاهای مغذی، تجویز سرم قندی و دادن مایعات کافی، رعایت اصول بهداشتی و…

تجویز ایمنوگلوبولین B در هپاتیت B بلافاصله پس از تماس خونی با فرد هپاتیت+ می‌تواند مؤثر باشد

هپاتیت C درمان قطعی ندارد، واکسن ندارد، و خطرناکترین نوع هپاتیت است.

ایدز

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز)
روبان قرمز نماد همیاری با افراد مبتلا به HIV یا ایدز است
آی‌سی‌دی-۱۰	B24
آی‌سی‌دی-۹	042
دادگان بیماری‌ها	۵۹۳۸
مدلاین پلاس	000594
ای‌مدیسین	emerg/۲۵۳
پیشنت پلاس	ایدز
سمپ	D000163

ایدز (به انگلیسی: AIDS) یا نشانگان اکتسابی کمبود ایمنی (به انگلیسی: Acquired immune deficiency syndrome)، نوعی بیماری است که در دستگاه ایمنی و توسط ویروس نقص ایمنی (HIV) ایجاد می‌شود.^[۱] بیماری ناشی از ویروس HIV دارای سه مرحله اصلی است. در مرحله اول (عفونت حاد) فرد ممکن است برای مدت کوتاهی بیماری شبه آنفلوآنزایی را تجربه کند. به همین دلیل معمولاً این بیماری تا یک دوره طولانی بدون هیچ علائمی دنبال می‌شود که به این مرحله از بیماری، دوره نهفتگی گفته می‌شود. هر چقدر که بیماری پیشرفت یابد، تداخل بیشتری با دستگاه ایمنی بدن پیدا می‌کند و باعث می‌شود که افراد به عفونت‌هایی مانند عفونت فرصت‌طلب و تومور دچار شوند، البته معمولاً در افرادی که دستگاه ایمنی آنها به خوبی عمل می‌کند تأثیرگذار نیست. در نهایت بیماری زمانی وارد مرحله سوم یا ایدز خواهد شد که شمار سلول‌های CD4⁺ T به کمتر از ۲۰۰ سلول در هر میکرولیتر برسد.

HIV عمدتاً از طریق آمیزش جنسی (از جمله مقعدی و حتی دهانی) محافظت نشده، انتقال خون آلوده و سرسوزن آلوده و از مادر به فرزند در طول بارداری، زایمان یا شیردهی منتقل می‌گردد.^[۲] بعضی از مایعات بدن مانند بزاق و اشک قادر به انتقال HIV نیستند.^[۳] پیشگیری از عفونت HIV، عمدتاً از طریق آمیزش جنسی امن و برنامه تعویض سرنگ، راه حلی برای جلوگیری از گسترش این بیماری محسوب می‌شوند. هیچ‌گونه درمان یا واکسن وجود ندارد؛ اگر چه درمان ضدویروسی می‌تواند باعث کاهش دوره بیماری و امید به زندگی نزدیک به طبیعی گردد. با وجود این که درمان ضدویروسی خطر مرگ و عوارض ناشی از این بیماری را کاهش می‌دهد، اما این داروها گران‌قیمت هستند و ممکن است با عوارض جانبی همراه باشند.

پژوهش‌های ژنتیکی نشان می‌دهند که HIV در اصل در اوایل قرن بیستم میلادی در غرب آفریقا جهش یافته و پدید آمده است.^[۴] ایدز اولین بار در سال ۱۹۸۱ توسط مرکز کنترل و پیشگیری بیماری (CDC) شناخته شد، در حالی که عامل آن (عفونت HIV) در اوایل آن دهه شناخته شده بود.^[۵] از زمان کشف آن تا سال ۲۰۰۹، ایدز باعث مرگ ۳۰ میلیون نفر شده است.^[۶] تا سال ۲۰۱۰، حدوداً ۳۴ میلیون نفر به ایدز مبتلا بوده‌اند.^[۷] ایدز به عنوان همه‌گیری جهانی شناخته می‌شود که در حال حاضر حوزه شیوع آن بسیار وسیع و در حال گسترش است.^[۸]

ایدز تأثیر بسیار زیادی بر روی جوامع داشته‌است، چه به عنوان یک بیماری و چه به عنوان عاملی برای تبعیض. همچنین تاثیرات اقتصادی قابل توجهی داشته است. تصورهای نادرست بسیاری در رابطه با ایدز وجود دارد، برای مثال انتقال ایدز از طریق رابطه‌های سطحی غیرجنسی. این بیماری همچنین موضوع مجادله ادیان شده اس

علائم و نشانه‌ها

نوشتار اصلی: علائم و نشانه‌های اچ‌آی‌وی/ایدز

عفونت HIV دارای سه مرحله اصلی است: عفونت حاد، دوره نهفتگی و ایدز^[۹][۱۰]

عفونت حاد

علائم اصلی عفونت حاد HIV

دوره اولیه HIV، عفونت حاد HIV یا سندرم حاد «رتروویروسی» نامیده می‌شود.^[۹][۱۱] بسیاری از افراد ۲ تا ۴ هفته پس از در معرض قرار گرفتن این بیماری، دچار بیماری‌هایی مانند شبه-آنفلوآنزا یا شبه-مونونوکلئوز می‌شوند و برخی دیگر هم هیچ نشانه قابل توجهی در آنها دیده نمی‌شود.^[۱۲][۱۳] علائم در ۴۰ تا ۹۰ درصد موارد رخ می‌دهد و معمولاً شامل تب، لنفادنوپاتی، فارنژیت، خارش پوست، سردرد و/یا زخم دهان و اندام تناسلی می‌شود.^[۱۱][۱۳] خارش پوست که در ۲۰ تا ۵۰ درصد موارد رخ می‌دهد، خود را بر روی بالاتنه نشان می‌دهد و به شکل ماکولوپاپولر می‌باشد.^[۱۴] همچنین در این مرحله برخی از افراد دچار عفونت‌های فرصت‌طلب می‌شوند.^[۱۱] ممکن است در دستگاه گوارش علائمی مانند تهوع، استفراغ یا اسهال رخ دهد، و همچنین علائم عصبی نوروپاتی محیطی یا سندرم گیلان باره نیز محتمل هستند.^[۱۳] طول دوره این علائم متفاوت است، اما معمولاً یک یا دو هفته می‌باشد.^[۱۳]

با توجه به اینکه این علائم آنچنان خاص نیستند، اغلب به عنوان نشانه‌هایی از عفونت HIV شناخته نمی‌شوند. حتی مواردی که توسط یک دکتر خانوادگی یا یک بیمارستان دیده می‌شود اغلب با بسیاری از بیماری‌های شایع عفونی با علائمی مشترک با آن اشتباه می‌شود. بنابراین شایسته است که عفونت HIV در بیمارانی که دارای عوامل مستعدکننده هستند، مد نظر باشد.^[۱۳]

دوره نهفتگی

پس از علائم اولیه، بیمار وارد مرحله‌ای به نام دوره نهفتگی یا HIV بی‌نشانه یا HIV مزمن می‌شود.^[۱۰] این مرحله از HIV می‌تواند بدون هیچ گونه درمانی از حدود سه سال^[۱۵] تا بیش از ۲۰ سال^[۱۶] (به طور متوسط حدود هشت سال)^[۱۷] به طول بینجامد. اگرچه معمولاً در ابتدای بیماری هیچ علائمی مشاهده نمی‌شود یا علامت‌های خیلی کمی دیده می‌شود، اما در نزدیکی پایان این مرحله بسیاری از افراد دچار تب، کاهش وزن، مشکلات گوارشی و دردهای عضلانی می‌شوند.^[۱۰] همچنین ۵۰ تا ۷۰ درصد از افراد دچار لنفادنوپاتی ماندگار می‌شوند، بطوری که چند گروه از غدد لنفاوی (به جز در کشاله ران) به مدت بیش از سه تا شش ماه بدون هیچ درد و به طور توجیه‌ناپذیری بزرگ می‌شود.^[۹]

اگرچه بسیاری از مبتلایان HIV-1، قابل تشخیص هستند و در صورت عدم درمان نهایتاً سیر بیماری به ایدز منجر خواهد شد، ولی درصد کمی از آنها (حدود ۵٪) سطح بالای سلول‌های CD4⁺ T خود را بدون هیچ درمان ضدویروسی تا بیش از ۵ سال حفظ می‌کنند.^[۱۳][۱۸] این افراد به عنوان کنترل‌کننده‌های HIV طبقه‌بندی می‌شوند، و آنهایی که مقدار کم یا غیرقابل محسوسی از ویروس را بدون درمان ضدویروسی در بدن خود نگه می‌دارند به عنوان «کنترل کنندگان ممتاز» یا «سرکوبگران ممتاز» شناخته می‌شوند.^[۱۸]

سندرم نقص ایمنی اکتسابی

علائم اصلی ایدز

سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز) زمانی معنی پیدا می‌کند که شمار سلول‌های CD4⁺ T به کمتر از ۲۰۰ سلول در هر میکرولیتر برسد یا بیماری‌های خاص مرتبط با عفونت HIV رخ دهد.^[۱۳] در غیاب درمان، حدود نیمی از افراد مبتلا به HIV در عرض ده سال مبتلا به بیماری ایدز می‌شوند.^[۱۳] رایج‌ترین وضعیت‌هایی که هشداری بر وجود ایدز هستند پنومونی ناشی از پنوموسیستیس (۴۰٪)، نزاری به شکل سندرم اتلاف اچ‌آی‌وی (۲۰٪) و کاندیدیاز مری می‌باشند. سایر علائم شایع شامل عفونت‌های دستگاه تنفسی در یک دوره زمانی معین می‌شود.^[۱۳]

عفونت فرصت‌طلب ممکن است توسط باکتری، ویروس، قارچ و انگل به وجود بیاید که معمولاً توسط دستگاه ایمنی بدن کنترل می‌شود.^[۱۹] اینکه کدام عفونت رخ می‌دهد تا حدودی به این بستگی دارد که چه عواملی در محیط اطراف فرد قرار دارد.^[۱۳] این عفونت تقریباً می‌تواند هر دستگاهی از بدن را تحت تأثیر قرار دهد.^[۲۰]

افراد مبتلا به ایدز خطر آلودگی به ویروس‌های سرطانی مختلفی را دارند از جمله: سارکوم کاپوزی، لنفوم بورکیت، لنفوم اولیه دستگاه عصبی مرکزی، و سرطان گردن رحم.^[۱۴] سارکوم کاپوزی، شایع‌ترین سرطانی است که در ۱۰ تا ۲۰ درصد از افراد مبتلا به HIV اتفاق می‌افتد.^[۲۱] پس از آن لنفوم شایع‌ترین سرطان است و علت مرگ نزدیک به ۱۶ درصد از افراد مبتلا به ایدز می‌باشد و در ۳ تا ۴ درصد از موارد، اولین نشانه ایدز است. هر دوی این سرطان‌ها با ویروس هرپس ۸ انسانی همراه هستند.^[۲۱] خیلی اوقات مبتلایان به ایدز به دلیل ارتباطی که با ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) دارد، دچار سرطان گردن رحم می‌شوند.^[۲۱]

علاوه بر این، آنها به طور مکرر دچار علائمی مانند تب طولانی، تعریق شبانه، تورم غدد لنفاوی، لرز، ضعف، و کاهش وزن می‌شوند.^[۲۲] اسهال یکی دیگر از علائم شایعی است که ۹۰٪ از افراد مبتلا به ایدز دچار آن می‌شوند.^[۲۳]

راه‌های انتقال

میانگین احتمال انتقال HIV در هر عمل
بر اساس طریق انتقال از منبع سرایت

طریق انتقال	احتمال سرایت
انتقال خون	۹۰%[۲۴]
زایمان (فرزند)	۲۵%[۲۵]
تزریق با سرنگ مشترک	۰.۶۷%[۲۴]
فرو رفتن سرسوزن در بدن	۰.۳۰%[۲۶]
رابطه جنسی مقعدی (دهنده)*	۰.۰۴–۳.۰%[۲۷]
رابطه جنسی مقعدی (واردکننده)*	۰.۰۳%[۲۸]
رابطه جنسی آلت-واژن (دهنده)*	۰.۰۵–۰.۳%[۲۷][۲۹]
رابطه جنسی آلت-واژن (واردکننده)*	۰.۰۱–۰.۳۸%[۲۷][۲۹]
رابطه جنسی دهانی (دهنده)*§	۰–۰.۰۴%[۲۷]
رابطه جنسی دهانی (واردکننده)*§	۰–۰.۰۰۵%[۳۰]
* با فرض عدم استفاده از کاندوم § منبع به رابطه جنسی دهانی انجام شده روی یک مرد اشاره دارد

HIV از سه طریق اصلی انتقال می‌یابد:

• تماس جنسی
• قرار گرفتن در معرض خون یا بافت آلوده
• از مادر به فرزند در دوران بارداری، زایمان، یا تغذیه با شیر مادر (که با نام انتقال عمودی شناخته می‌شود)^[۲]

هیچ گونه خطر انتقال از طریق ویروس مدفوع، ترشحات بینی، بزاق، خلط، عرق، اشک، ادرار، یا استفراغ وجود ندارد مگر اینکه با خون آلوده شده باشند.^[۲۶]

تماس جنسی

شایع‌ترین حالت انتقال HIV از طریق تماس جنسی با فرد آلوده‌است.^[۲] اکثر موارد انتقال HIV در سراسر دنیا از طریق تماس با جنس مخالف رخ می‌دهد. با این حال، شکل انتقال در هر کشور متفاوت است.^[۲] در ایالات متحده، از سال ۲۰۰۹، بیشتر انتقال‌های جنسی در مردان همجنسگرا رخ داده است،^[۲] که ۶۴٪ از تمام موارد مشاهده شده را شامل می‌شود.^[۳۱]

در مورد تماس محافظت نشده با جنس مخالف، تخمین خطر انتقال HIV در هر عمل جنسی در کشورهای کم درآمد چهار تا ده برابر بیشتر نسبت به کشورهای با درآمد بالا است.^[۳۲] در کشورهای با درآمد کم، خطر ابتلاء از زن به مرد انتقال به ۰٫۳۸٪ در هر بار نزدیکی و از مرد به زن ۰٫۳۰٪ در هر بار نزدیکی تخمین زده شده‌است. این تخمین برای کشورهای با درآمد بالا، ۰٫۰۴٪ در هر بار نزدیکی برای انتقال از زن به مرد و ۰٫۰۸٪ در هر بار نزدیکی از مرد به زن می‌باشد.^[۳۲] خطر انتقال از مقاربت مقعد بیشتر است، و ۱٫۴ تا ۱٫۷ درصد در هر بار نزدیکی با جنس مخالف یا موافق تخمین زده شده‌است.^[۳۲] اگرچه خطر ابتلاء از طریق آمیزش جنسی دهانی نسبتاً کم است، اما این احتمال وجود دارد.^[۳۳] خطر انتقال از طریق رابطه دهانی «نزدیک به صفر» توصیف شده است،^[۳۴] اگر چه چند موردی گزارش شده‌است.^[۳۵] خطر ابتلاء از طریق سکس دهانی صفر تا ۰٫۰۴ درصد تخمین زده شده‌است.^[۳۶] در محیط‌هایی عمومی مانند روسپی‌ها، خطر انتقال از زن به مرد ۲٫۴٪ در هر بار نزدیکی و از مرد به زن ۰٫۰۸ درصد در هر بار نزدیکی تخمین زده شده‌است.^[۳۲]

خطر انتقال در حضور بیماری‌های آمیزشی^[۳۷] و زخم تناسلی^[۳۲] افزایش می‌یابد. به نظر می‌رسد زخم تناسلی خطر ابتلاء را تا حدود پنج برابر افزایش می‌دهد.^[۳۲] بیماری‌های مقاربتی دیگر مانند سوزاک، کلامیدیا، تریکومونا، و واژینوز باکتریال، به نسبت کمتری خطر انتقال را افزایش می‌دهند.^[۳۶]

بار ویروسی از فرد آلوده نیز عامل مهمی است که در انتقال از طریق تماس جنسی (و همچنین از طریق مادر به فرزند) نقش دارد.^[۳۸] در طول ۲٫۵ ماه اول از عفونت، میزان سرایت به دلیل بار زیاد ویروسی، ۱۲ برابر بیشتر است.^[۳۶] در مراحل آخر عفونت فرد، میزان انتقال در حدود هشت برابر بیشتر است.^[۳۲]

رابطه جنسی خشن می‌تواند یکی از عوامل مؤثر در افزایش خطر انتقال باشد.^[۳۹] همچنین گفته می‌شود تجاوز جنسی خطر انتقال HIV را افزایش می‌دهد چرا که در این حالت به ندرت از کاندوم استفاده می‌شود، آسیب فیزیکی واژن یا مقعد محتمل است، و ممکن است خطر بیشتری برای انتقال همزمان عفونت‌های جنسی وجود داشته باشد.^[۴۰]

خون

پوستر CDC از سال ۱۹۸۹ که بر خطر انتقال ایدز در استفاده از مواد مخدر تأکید دارد. نوشته: «اگر داری با مواد مخدر بازی می‌کنی… شاید داری با زندگی خودت هم بازی می‌کنی.»

دومین عامل شایع انتقال HIV، از طریق خون و فراورده‌های خونی است.^[۲] از راه‌هایی که ممکن است این بیماری توسط خون منتقل گردد می‌توان سرنگ مشترک در مواد مخدر تزریقی، زخم در اثر فرورفتن سرسوزن، انتقال خون آلوده یا فراورده‌های خونی، یا تزریق‌هایی که با استفاده از تجهیزات پزشکی استریل نشده انجام می‌شود را نام برد. خطر سرنگ مشترک در حین تزریق مواد مخدر بین ۰٫۶۳ و ۲٫۴ درصد و به طور متوسط ۰٫۸٪ در هر عمل می‌باشد.^[۴۱] خطر انتقال از فرورفتن سرسوزن یک فرد آلوده ۰٫۳٪ در هر عمل (حدود ۱ در ۳۳۳) و خطر آلودگی غشاء مخاطی به خون آلوده ۰٫۰۹٪ در هر عمل (حدود ۱ در ۱۰۰۰) تخمین زده می‌شود.^[۲۶] در ایالات متحده، مصرف‌کنندگان مواد مخدر تزریقی ۱۲٪ از مبتلایان به HIV در سال ۲۰۰۹ را تشکیل می‌دادند^[۳۱] و در برخی مناطق بیش از ۸۰٪ از افرادی که تزریق مواد انجام می‌دهد دارای HIV هستند.^[۲]

در ۹۳٪ موارد استفاده از خون آلوده در انتقال خون، انتقال عفونت خواهد بود.^[۴۱] در کشورهای توسعه یافته خطر ابتلاء به HIV از طریق انتقال خون بسیار پایین است (کمتر از یک در پانصد هزار) و در آنها آزمایش HIV بر روی خون اهدا کننده انجام می‌شود.^[۲] در انگلیس، خطر انتقال یک در پنج میلیون گزارش شده‌است.^[۴۲] با این حال، در کشورهای با درآمد پایین، تنها نیمی از خون مورد استفاده برای انتقال ممکن است به طور مناسب آزمایش شود (در سال ۲۰۰۸).^[۴۳] تخمین زده شده‌است که HIV در این مناطق تا ۱۵٪ از طریق انتقال خون آلوده و فراورده‌های خونی سرایت می‌یابد، که نمایانگر ۵٪ تا ۱۰٪ از عفونت‌های سرتاسر دنیا است.^[۲][۴۴]

تزریق غیربهداشتی نقش مهمی در گسترش HIV در کشورهای جنوب صحرای آفریقا دارد. در سال ۲۰۰۷، بین ۱۲ تا ۱۷ درصد از عفونت‌های این منطقه به دلیل استفاده از سرنگ نسبت داده شد.^[۴۵] سازمان بهداشت جهانی خطر انتقال از طریق تزریق در آفریقا را ۱٫۲٪ تخمین زده‌است.^[۴۵]

افرادی که خالکوبی، سوراخ‌کاری و زخم‌آرایی انجام می‌دهند از لحاظ نظری در معرض خطر سرایت هستند، اما تاکنون هیچ مورد مستندی مشاهده نشده‌است.^[۴۶] پشه و سایر حشره‌ها قادر به انتقال HIV نیستند.^[۴۷]

مادر به فرزند

انتقال HIV از مادر به فرزند می‌تواند در دوران بارداری، هنگام زایمان یا از راه شیر مادر انجام شود.^[۴۸][۴۹] این راه سومین طریق شایع انتقال HIV در دنیا می‌باشد.^[۲] در صورت عدم درمان، خطر انتقال قبل یا در حین تولد حدود ۲۰ درصد و در کسانی که شیر هم بدهند ۳۵ درصد است.^[۴۸] در سال ۲۰۰۸، حدود ۹۰٪ موارد HIV کودکان ناشی از انتقال عمودی محاسبه شد.^[۴۸] با درمان مناسب خطر ابتلاء به عفونت از مادر به فرزند می‌تواند به حدود ۱٪ کاهش یابد.^[۴۸] درمان از طریق پیشگیری شامل مصرف داروی ضد ویروسی توسط مادر در دوران بارداری و زایمان، عمل سزارین در زمان مناسب (و نه اضطراری)، عدم تغذیه شیر مادر، و تجویز داروهای ضد ویروسی به نوزاد می‌شود.^[۵۰] با این حال بسیاری از این امکانات در کشورهای در حال توسعه در دسترس نیست.^[۵۰] اگر در دوران دندان آوردن، مواد غذایی به خون آلوده شود، می‌تواند خطر انتقال را افزای

بهداشت روان

بهداشت روان

احترام به شخصیت خود و دیگران
احترام به شخصیت خود و دیگران  یعنی این که  یک شخص خود را دوست بدارد و به دیگران احترام بگذارد. فرد سالم احساس می کند که افراد جامعه او را مورد پذیرش قرار می دهند و او نیز به نظر موافق به آنها می نگرد و برای خود و آنها احترام قائل است. اصول بهداشت روانی مبتنی بر تقویت افراد استوار شده  است و از تخریب شخصیت افراد تا جایی که امکان داشته باشد جلوگیری می کند.

تقویت مکانیسم های تشویقی به جای تنبیه و پیشه گرفتن بردباری و چشم پوشی از بعضی کارهای منفی می تواند در این راستا معنی شود.
 
روبرو شدن با واقعیات اجتماعی و زندگی
روبرو شدن با واقعیات اجتماعی و زندگی از اصول مهم بهداشت روانی محسوب می شود. شخص باید خود را آن گونه که هست قبول کند. کشمکش و عدم قبول واقعیات اغلب موجب بروز اختلال روانی می شود. خیلی ازنه  تنها نقص های خود را قبول نمی کنند بلکه با مکانیسم های مختلف سعی دارند آن را بپوشانند، یا این که بدون در نظر گرفتن توان و استعداد خود کاری را شروع می کنند که عاقبتی جز سرخوردگی و شکست ندارد و نهایتا به وازدگی و بی تفاوتی می انجامد. در هر عملی اصل علت و معلول حاکم است و رفتار بشر نیز از این قاعده جدا نیست. رفتار انسان تابع تمامیت وجود اوست به این مهنی که روان تابع جسم است.  هر انسان بر اثر ارتباط خصوصیات روانی و جسمی خود، دست به عمل می زند و هیچ رفتاری جدای از این چهارچوب صورت نمی گیرد. برای بررسی و اظهار نظر در مورد هر چیز باید کلیت آن را در نظر گرفت.

دانستن و ارزش دادن به نیازهای اولیه
بهداشت روانی مستلزم دانستن و ارزش دادن به نیازهای اولیه  انسان است. احتیاجات و نیازهای جسمانی و روانی بسیار مهم هستند. بشر دائما از این نیازها تاثیر می پذیرد و به نسبت محرومیت و ارضاء آنها رفتارش تغییر می کند. شخصی که  این اصول را بفهمد غالبا واقع بینانه با مشکلات زندگی برخورد می کند و دلسرد نمی شود. او می داند که احتیاجات فرد هیچ گاه کاملا مطابق میل او برآورده نمی شود. او می پذیرد که تعارض روانی اغلب ممکن است اتفاق بیفتد و برای مقابله با آن خود را آماده می کند. این چنین است که در زندگی هدفی را دنبال می کند و سعی دارد تا جایی که امکان دارد به ان هدف نایل آید. او دیگران را آن گونه که هستند قبول دارد، و از برخوردهای ایده آلیستی دوری می کند.
 
مقابله با مشکلات عاطفی
مشکلات عاطفی جزیی از  زندگی محسوب می شوند. سلامتی روانی به نحوه برخورد با این مشکلات و یافتن بهترین راه حل برای غلبه بر آنها بستگی دارد. بهداشت روانی قوانین مربوط به سلامت عاطفی و روانی را در بر می گیرد. گسترش بهداشت روانی به مطالعه افراد در شخصیت خویش نیز بستگی دارد. روابط و چگونگی آن با مردم و توانایی سازگاری با آن مهمترین عامل در احساس خوشی و شادکامی است. انسان بیش از تنفر، خصومت و دشمنی به دوستی نیاز دارد، اینکه دوست داشته باشد و دوست بدارد. بیماریهای روانی تقریبا همیشه به این حقیقت که بیمار قادر نیست دوست بدارد و عشق بورزد مربوط می شود.

به دست آوردن رضایت از زندگی
به دست آوردن رضایت از زندگی  برای بهداشت روانی ضروری است.  رضایت ممکن است از احساس برتری و پیشرفت، از رسیدن به نیاز و آرزوهای شخصی، مقابله با مشکلات و ناملایمات و موارد دیگر به دست می آید. رضایت پشتوانه قوی و نیرومندی برای مقابله با مشکلات است. توانایی در کسب رضایت  به انسان استقامت می دهد و موجب خشنودی درونی می شود. خشنودی واقعی به این بستگی دارد که انسان نیازمندی های درونی و پنهان خود را به شکلی که جامعه پسند می باشد در آورد. برای سلامتی روانی آدمی باید یاد بگیرد که چگونه از کارهایش رضایت کسب کند. کسب رضایت با اتکا به نفس، کاردانی، آزادی ، استقالال و تدبیر همبستگی تنگاتنگی دارد. وابستگی می تواند گاهی حالت افراطی بگیرد، در این صورت به جای احساس رضایت، احساس ملامت به وجود می آید.

نیاز به احساس امنیت
نیاز به احساس امنیت یکی دیگر از نیازهای اساسی انسان است. وقتی انسان احساس عدم امنیت کند، تنش و نگرانی وجودش را در بر می گیرد و او را آزار می دهد، بی اعتمادی میان دوستان یکی از تهدیدهایی است که سلامت روان را به مخاطره می اندازد. توانایی راحت و صمیمی بودن، احساس تعلق داشتن، شناخته شدن، داشتن موقعیت مناسب و خوب در میان دیگران و مسائلی از این قبیل به آسانی بدست نمی آید، بلکه یک برنامه ریزی درست و منطقی می خواهد. احساس ناامنی عاطفی به شکل مزمن و طولانی فشار سنگین به انسان وارد می سازد که ممکن است به بیماری مشخص منجر شود.

 

برای پرورش روان سالم و حفظ  آن چه باید کرد؟!
کسی که می خواهد کاری انجام دهد باید بداند که چگونه این امر را صورت دهد تا بتواند  به اهداف والاتری نایل آید. خانواده مهمترین سهم را در شکل دهی بهداشت روانی و شخصیت دارا می باشد، خانواده ای که در آن عشق، علاقه و محبت به اندازه کافی مبادله می شود، سلامت روانی افراد آن تا حد زیادی تامین است.

بهداشت روان در خانواده
در خانواده اگر شخص یاد بگیرد که محبت کند، عشق بورزد و تنفر و خشم های خود را کنترل و پنهان کند در بزرگسالی مشکلی پیدا نمی کند. تنفر و دشمنی در شکل های مختلفش برای انسان مشکل آفرین است. محبت کردن را باید از کودکی آموخت.

کودکان محبت کردن را از والدین می آموزند. کودکانی که مهر و علاقه ندیده اند یک نوع خلاء عاطفی و روانی در خود احساس می کنند چون هرگز فرصت نداشته اند که عشق خود را بروز دهند.

نخست باید فرد یاد بگیرد که مشکلات خود را چگونه شناسایی و رفع کند. با کوشش مستمر و واقعی،  هر کس می تواند تغییرات زیادی در برداشت ها، نقطه نظرات و اعمال خود به وجود آورد. شخصیت انسان در پروسه تکامل در خود نیرویی را به وجود می آورد که می تواند به صورت یک پلیس درونی عمل کند. ا

ین نیرو مسئولیت حفظ و هماهنگی رفتار شخص را برعهده می گیرد. فرزندان معمولا ارزش ها و معیارهای والدین خود را یاد می گیرند. اجتماع نیز چون قوانین خود را داشته و هر کس که در جامعه زندگی می کند باید از قوانین آن پیروی کند. هر کس که رفتارش از خودخواهی سرچشمه گرفته باشد در بیشتر مواقع بدون شک در رفتار با دیگران با مشکل روبرو می شود خودکنترلی مشکل ترین درسی است که هر فرد باید آن را یاد بگیرد.

خصوصیات افراد رشد یافته چیست؟
وقتی می توان گفت که کسی رشد یافته است و دارای بهداشت روانی است که بتواند:

*برای دیگران بتواند رضایت ایجاد کندو

*در ایجاد رضایت و وفاداری توانا باشد.

*از ایجاد رضایت برای دیگران احساس رضایت کند.

*با رضایت دیگران خود نیز خشنود شود.

*از اوقات فراغت خود ساعت های خوشی به وجود آورد.

*از اوقات فراغت به بهترین شکل برای پیشرفت استفاده کند.

*در یادگیری توانا باشد.

*از ترس و اضطراب راحت باشد.

*بر مشکلات به راحتی غلبه کند.

*به سوی اهداف تعیین شده حرکت کند.

*از اشتباهات خود درس بگیرد.

*روحیه عالی و همراه با رضایت داشته باشد.
منبع:تبیان



مطالب بیشتر برای زندگی بهتر

• از استرس مداوم بترسید
• این اختلالات روانی با مرگ زودرس همراهند
• این اشتباهات روزتان را خراب می کند
• با انجام این کارها همیشه شاد و پر انرژی باشید
• با بیمار روانی چگونه رفتار کنیم؟
• به آرامش برسید!

فشار خون

نچه در مورد فشار خون باید بدانید

فشار خون بیماری است که هیچ علامتی ندارد و از طریق معاینات دوره ای می توان به آن پی برد. در واقع فشار خون اندازه گیری نیرویی است که بر دیواره های سرخرگ اعمال می شود. این نیرو اگر خیلی پایین و یا خیلی بالا باشد شخص باید به پزشک مراجعه کند.

بازدید : 189,720 نفر

تمامی مواردی که باید در مورد فشارخون بدانید

 

فشار خون را قاتل خاموش می گویند، چرا که اکثرا هیچ علامتی ندارد، فشار خون یکی از بارزترین بیماریهای کشنده بوده که در ظاهر بی خطر است وتا زمانی که اندازه گیری

نشود اطلاعی از بالا بودن آن نبوده تا اینکه صدمات جبران ناپذیری بزند . در طول روز و عمر هر فرد میزان فشار خون متغیر است بطوریکه در زمان فعالیت ، فشار خون افزایش می یابد و درهنگام استراحت افت می کند. اما در افراد بیمار حتی در زمان استراحت نیز فشار خون از حد طبیعی بالاتر و یا پایین تر است.

 

 

نشانه های اطمینان از سلامت بیمار 

 

یکی از نشانه های اطمینان از سلامت بیماران اندازه گیری فشار خون است؛ فشار خون طبیعی هر انسانی باید 80/ 120 باشد یا به عبارت مصطلح در جامعه فشار بزرگ یا سیستولی 120 میلی متر جیوه و فشار کوچک یا دیاستولی 80 میلی متر جیوه. البته فشار خون همه افراد دقیقا ارقام گفته شده نبوده و ممکن است کمی این طرف یا آن طرف تر باشد. اندکی کمتر یا بیشتر بودن همیشه به معنای بیماری نیست و جزئی از فیزیولوژی بدن فرد محسوب می شود، اما در علم پزشکی میزانی برای پرفشاری خون وکم فشاری خون تعیین کرده اند.

 

پرفشاری خون امروزه یکی از بیماری های مزمن غیرواگیر است که خطر مرگ ومیر زودرس را بالا می برد. افزایش فشار خون باعث افزایش مقاومت در برابر جریان خون می شود و این مقاومت خطر ایست قلبی، سکته مغزی و نارسایی قلب و بیماری های مزمن کلیه را بیشتر می کند.

ابتلا به فشار خون پایین گاهی به دنبال ایجاد برخی از نارسایی ها در قسمت های مختلف بدن اتفاق می افتد؛ بنابراین اگر فشار تان پایین است به پزشک مراجعه کنید، نشانه های پایین بودند فشار خون عبارتند از:سرگیجه، تاری دید، عدم تعادل، احساس سبکی سر، تپش قلب در هنگام بلند شدن از زمین، تعریق و پوست سرد.

 

 

پرفشاری خون یعنی چه؟

اگر به طور مزمن، فشار سیستولی فردی بزرگسال بیشتر از 140 میلی متر و فشار خون سیستولی بیشتر از 90 میلی متر جیوه باشد به آن فشار خون بالا اطلاق می شود. پرفشاری خون به دو گروه طبقه بندی می شود؛ پرفشاری اولیه و پرفشاری ثانویه.

 

پرفشاری اولیه:این نوع فشار خون بالا در میان مردم بسیار شایع است و تقریبا 90 درصد بیماران به این نوع فشار خون مبتلا هستند. افراد مبتلا معمولا در سنین بالا قرار دارند. تاکنون دلیل کاملا مشخصی برای ایجاد این بیماری شناخته نشده است؛ ولی محققان می گویند سابقه بیماری در خانواده، عوامل محیطی، سبک بد زندگی، افزایش وزن، خوردن غذاهای پرنمک طی سالیان دراز، مصرف سیگار و الکل احتمال ابتلا به پرفشاری خون را بالا می برد.

 

پرفشاری ثانویه: این نوع بالارفتن فشار خون ربطی به سن و... ندارد؛ بلکه نشانه وجود بیماری دیگری در بدن است. نارسایی کلیه، کم کاری تیروئید، بیماری های غدد، بیماری های قلبی ـ ریوی، بعضی از داروها و... باعث پرفشاری ثانویه می شود.

 

زنان باردار در معرض پرفشاری خون

پرفشاری خون را در زنان باردار نیز مشاهده می کنیم. فشار خون بالا در دوران بارداری پره اکلامپسی یا همان مسمومیت حاملگی نام دارد و معمولا از نیمه دوم بارداری به بعد شروع می شود. البته در بیماری پره اکلامپسی مادران باردار غیر از فشار خون بالا دفع پروتئین از ادرار هم دارند. پره اکلامپسی بیماری خطرناکی است و اگر درمان نشود باعث مرگ مادر و جنین خواهد شد. از علامت های شایع آن ادم (تجمع مایع در بافت و تورم اندام) در اندام ها، بخصوص اندام تحتانی، سردرد، تاری دید و در مواقع شدید تشنج و اختلال هوشیاری و نهایتا مرگ است.

همچنین بخوانید : تمام مطالب و راهکارهای درمان فشار خون

 

فشار خون پایین

بعضی از افراد که همیشه دچار کاهش فشار خون هستند کسل بوده و هرازگاهی هم از حال می روند و باید آنها را به بیمارستان رساند تا با تزریق سرم و... بهبودی شان حاصل شود. برای فشار خون پایین در این افراد شاید دلیل خاصی نتوان پیدا کرد، اما فشار خون پایین یعنی وقتی فشار خون سیستولی کمتر از 90 میلی متر جیوه باشد؛ ولی وقتی به کمتر از 80 میلی متر جیوه می رسد حتما با عوارضی همراه می شود. افرادی که فشار خون پایین دارند معمولا خانم های جوان و بسیار لاغر هستند که بدنشان به این وضع عادت دارد، ولی ممکن است در اثر شرایطی خاص افت فشار بیشتر از قبل و علامت دار شود.

 

فشار خون پایین علامت دار است. علائم شامل بی حالی شدید توام با ضعف، سرگیجه، سیاهی رفتن چشم، و گاهی هم اختلال در سطح هوشیاری و در مرحله آخر عارضه ای به نام سنکوب است. البته کاهش فشار خون ممکن است ناشی از خونریزی خیلی زیاد باشد، مثل فردی که در اثر تصادف دچار خونریزی داخلی شده یا گلوله خورده یا دچار اختلال انعقادی است.

 

خونریزی از این نوع بسیار خطرناک است و سریع باعث کاهش حجم خون، افت فشار خون و حتی مرگ می شود. بعضی از بیماری ها مانند اسهال و استفراغ نیز باعث کاهش آب بدن، کاهش حجم خون و کاهش فشار خون می شوند به همین دلیل همیشه توصیه می شود آب بدن بیمار به سرعت جایگزین شود و بیماران مبتلا به اسهال و استفراغ مصرف مایعات را بالا ببرند. البته بعضی از بیماری های قلبی ـ عروقی یا ریوی هم باعث افت فشار خون می شوند.

 

راه های کاهش فشار خون

 

راه هایی برای کاهش فشار خون

برای این که پرفشاری خون در بیمار قطعی شود باید معاینه کامل از بیمار به عمل آورند، آزمایش خون بگیرند و بعد از قطعی شدن بیماری، فشار خون باید با تجویز دارو کنترل شود. اگر فشار خون بیمار 180/ 110 میلی متر جیوه باشد پرفشاری خون شدید محسوب می شود و وضعیت بیمار را بحرانی می دانند. این افراد ممکن است علامتی نداشته باشند یا با سردرد و سرگیجه به پزشک مراجعه کنند. گاهی لازم است چنین بیمارانی در بیمارستان بستری شوند.

 

نقش تغییر سبک زندگی در کاهش فشار خون

 

 

سبک زندگی باید تغییر کند

همه افرادی که مبتلا به فشار خون بالا هستند علاوه بر مصرف دارو باید سبک زندگی خود را تغییر دهند. یعنی اگر دچار افزایش وزن هستند وزن خود را کاهش دهند، کمتر نمک مصرف کنند و سبزیجات تازه و میوه را در غذای روزانه خود بگنجانند، ورزش کنند (روزی 30 دقیقه پیاده روی توصیه می شود، البته انجام هر ورزشی برای افراد مبتلا به پرفشاری خون باید با نظر پزشک معالج باشد)، مصرف سیگار و الکل را محدود کنند.

 

 

راه هایی برای افزایش فشار خون

وقتی افت فشار خون عامل مشخصی دارد، باید درمان با توجه به مشکل بیمار صورت بگیرد. ولی وقتی دلیل خاصی برای آن پیدا نمی کنیم باید کاری کرد که فشار خون بیمار کمی افزایش یابد؛ مثلا مصرف مواد نمکی را بالا برد. بیماران لاغر و کم وزن هم باید به متخصص تغذیه مراجعه کنند تا با تغذیه درست افزایش وزن پیدا کنند. رژیم غذایی این افراد باید طبیعی باشد و در آن از غذاهای مفید مانند سبزیجات و میوه های تازه و غلات استفاده شود.

 

بیماران باید آب بیشتری بنوشند. بهتر است مصرف آب در این بیماران حداقل یک لیتر در روز باشد. میوه های حاوی ویتامین ث مانند گریپ فروت، پرتقال، لیمو، سبزیجات سبزبرگ و روغن های گیاهی و دانه های روغنی برای این افراد مفید است. ورزش هم نباید فراموش شود.

دیابت

بیماری دیابت قند خون بالا

: بیماری دیابت قند خون بالا

بیماری قند یا دیابت یکی از شایعترین بیماری‌های متابولیکی است. علامت مشخصه آن میزان قند خون بالای 120 میلی‌گرم در دسی لیتر در حالت ناشتا است و از دیگر نشانه‌های آن پرخوری و پرنوشی است.دیابت در اثر کاهش تولید انسولین در بدن یا کم شدن اثر انسولین در سوخت و ساز مواد قندی حاصل می‌شود (انسولین باعث می‌شود قند یا مهمترین منبع انرژی در بدن مورد استفاده قرار گیرد که در لوزالمعده تولید می‌شود). در حال حاضر بیش از 150 میلیون نفر در دنیا مبتلا به این بیماری هستند که متأسفانه در کشور ما نیز شیوع بالائی دارد و اصولاً به دو صورت بیماران دیابتی نوع 1 و دیابتی نوع 2 دیده می‌شود.دیابت نوع 1 (وابسته به انسولین) معمولاً قبل از 30 سالگی ظاهر می‌شود و علت آن فقدان یا کمبود انسولین می‌باشد، اکثر این بیماران لاغر می‌باشند و نیاز به تزریق انسولین دارند. دیابت نوع 2 (غیر وابسه به انسولین) معمولاً در بزرگسالی (سنین بالای 40 سال) دیده می‌شود. تقریباً 3/2 اشخاص چاق می‌باشند. در بروز دیابت نوع 2 عوامل متعددی چون اضافه وزن و چاقی (بخصوص چاقی داخل شکمی) عدم فعالیت بدنی، سن بالای 40 سال، رژیم غذایی نامناسب (غذای پر کالری و غیر مغذی) و وراثت نقش دارد.بیماری قند و رژیم غذایی دو مسئله کاملاً وابسته به هم هستند. در درمان دیابت رژیم غذایی از اهمیت خاصی برخوردار است، بخصوص در بیماران دریابتی نوع 2 که تقریباً 80 درصد آنان چاق می‌باشند، پس رژیم غذایی و ورزش یکی از درمان‌های اصلی برای آنان به شمار می‌رود و داروی پایین آورنده قند خون به عنوان یک درمان کمکی (نه یک درمان اصلی) در کنار رژیم غذائی مناسب و ورزش به کار گرفته می‌شود. از این رو بیمارانی که دچار فزونی وزن می‌باشند باید از راه کاهش انرژی دریافتی و افزایش مصرف انرژی از میزان بافت چربی اضافه بدن بکاهند؛ اشخاص دیابتی نوع 2 باید بدانند که حتی کاهش اندک وزن، کنترل قند خون آنان را بهتر کرده و همچنین دیگر مشکلات متابولیک آنان را نیز کاهش می‌دهد. گفتن این نکته ضروری است که ورزش به تنهائی نمی‌تواند موجبات کاهش فراوان وزن  شود مگر اینکه با کاهش انرژی دریافتی همراه باشد. کاهش انرژی دریافتی اگر به صورت اصولی و درست انجام شود با کاهش وتنظیم قند خون در ارتباط است.بیماران دیابتی نوع 2 برای کاهش انرژی دریافتی نیاز به یک رژیم غذائی خاص و مناسب دارند؛ در واقع رژیم غذائی بیماران دیابتی نوع 2 بسیار شبیه افرادی است که تحت رژیم لاغری هستند.

پس اشخاص دیابتی نوع 2 باید به توصیه‌های زیر توجه داشته باشند تا بهتر بتوانند قند خون خود را کنترل نمایند:
1- برای جلوگیری از تغییرات قند خون، ترتیب مصرف مواد غذائی بصورت وعده اصلی و میان وعده‌ها رعایت شود؛ بیماران قندی به جای سه بار غذا خوردن معمولی، همان مقدار غذا را در شش بار میل نمایند. یعنی انسولین کم برای سوزانیدن قند کمی که در مقدار غذای کم خورده شده وجود دارد، کافی باشد.
2- اگر قند خون بیمار کنترل نشده باشد قندهای ساده از رژیم غذایی شخص به کلی حذف گردد.
3- میزان فیبر دریافتی در آنان حدود 30 تا 40 گرم و بیشتر از نوع فیبر محلول باشد، از این جهت مصرف حبوبات (مانند انواع لوبیا‌ و عدس)، سبزیجات (بخصوص پیاز، سیر، نخود فرنگی، کلم بروکلی، کرفس) و میوه‌جات کم شیرین (مانند کیوی، آلبالو، توت فرنگی) توصیه می‌شود که میوه‌جات و سبزیجات علاوه برداشتن فیبر حاوی مقدار زیادی عوامل آنتی اکسیدانی مانند ویتامین E ، ویتامین C ، بتاکاروتن (پیش ساز ویتامین A) و عناصر مغذی گوناگون هستند که مصرف آنها برای بیماران قندی ضرورت دارد.
4- بین 50 تا 60 درصد کل کالری روزانه از کربوهیدرات ها باشد که بهترین نوع کربوهیدرات ها، غذاهای نشاسته‌ای پرفیبر است (قند موجود در غذاهای خورده شده با فیبر زیاد خیلی به کندی جذب روده‌ها می‌شود) که در نان‌های سبوس‌دار (مانند جو، سنگک) و غلات کامل یافت می‌شود.
5- بیمارانی که در کنار رژیم غذایی قرص نیز مصرف می‌کنند برای جلوگیری از پایین افتادن قند خون، قبل از خواب یک میان وعده (مثلاً 1 عدد میوه) مصرف نمایند.
6- تا حد امکان از گوشت سفید مثل ماهی بجای گوشت قرمز استفاده نمایند.
7- مقدار دریافت نمک را در سطح پائین نگه دارند.
8- مصرف چربی‌های غذائی باید بصورت کنترل شده و به مقدار کم باشد تا کمتر دچار بیماری‌های قلبی – عروقی شوند.
9- در کل روز‌های هفته همراه با رژیم غذایی مناسب، بعد از صرف غذا ورزش متوسط یا سبک انجام شود. بطور کلی 30 دقیقه پیاده روی با سرعت متوسط بعد از صرف غذا قند خون را تنظیم می‌کند.
10- استرس، اضطراب و فشار روحی را در خود کاهش دهند، کمی آرامش فکری و استراحت داشته باشند، چون پژوهشهای اخیر دانشمندان حاکی از آن است که یک استراحت ده دقیقه‌ای بعد از وقت  صبحانه یا ناهار درکاهش قند خون اشخاص دیابتی مؤثر می‌باشد. 

سل

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

برای دیگر کاربردها، سل (ابهام‌زدایی) را ببینید.

سل
رادیوگرافی قفسه سینه شخص مبتلا به بیماری سل پیشرفته. عفونت در هر دو سمت ریه با پیکان‌های سفید نمایش داده شده و تشکیل حفره سلی با پیکان‌های مشکی مشخص شده است.
آی‌سی‌دی-۱۰	A15–A19
آی‌سی‌دی-۹	010–018
اُمیم	۶۰۷۹۴۸
دادگان بیماری‌ها	۸۵۱۵
مدلاین پلاس	000077 ۰۰۰۶۲۴
ای‌مدیسین	med/۲۳۲۴ emerg/618 radio/۴۱۱
پیشنت پلاس	سل
سمپ	D014376

سل یک بیماری عفونی شایع، و در بسیاری از موارد مرگبار است. این بیماری توسط گونه‌های مختلف میکوباکتریا، به طور معمول «مایکوباکتریوم توبرکلوزیس» ایجاد می‌شود.^[۱] سل به طور معمول به شش ها حمله می‌کند، اما بر قسمت‌های دیگر بدن نیز می‌تواند تأثیر گذار باشد. وقتی افرادی که عفونت سلی فعال دارند سرفه، عطسه، یا بزاق خود را از طریق هوا منتقل می‌کنند سل از طریق هوا پخش می‌شود.^[۲] اغلب عفونت‌ها بدون علامت و پنهان هستند. اما معمولاً از هر ده عفونت نهفته یک عفونت در نهایت پیشرفت کرده و به بیماری فعال تبدیل می‌شود. اگر سل درمان نشود، بیش از ۵۰٪ از افرادی که به آن آلوده می‌شوند را به کام مرگ می‌کشاند.

علائم کلاسیک عفونت سل فعال عبارتند از سرفه مزمن با خلط آغشته به خون، تب، تعریق شبانه، و کاهش وزن. (سل قبلاً به دلیل کاهش وزن افراد به «زوال» مبتلا معروف بود) عفونت اندام‌های دیگر باعث طیف وسیعی از علائم می‌شود. تشخیص سل فعال به رادیولوژی (معمولاً عکس از قفسه سینه با X-ray) و همچنین آزمایش‌های میکروسکوپی و کشت میکروبیولوژیک مایعات بدن متکی است. تشخیص سل نهفته متکی بر تست پوستی توبرکولین (TST) و آزمایش خون می‌باشد. درمان دشوار است و مستلزم آن است که آنتی بیوتیک‌های متعددی در یک مدت زمان طولانی استفاده شوند. ارتباطات اجتماعی نیز غربالگری و در صورت لزوم مورد درمان قرار می‌گیرند. مقاومت در برابر آنتی بیوتیک‌ها یک مشکل رو به رشد در عفونت‌های سل مقاوم در برابر داروهای چندگانه (MDR-TB) می‌باشد. برای جلوگیری از سل، مردم باید برای این بیماری غربالگری و با واکسن bacillus Calmette-Guérin واکسینه شوند.

کارشناسان معتقدند که یک سوم از جمعیت جهان مبتلا به «M. tuberculosis» هستند،^[۳] و در هر ثانیه یک نفر به این تعداد افزوده می‌شود.^[۳] در سال ۲۰۰۷، ۱۳٫۷ میلیون مورد مزمن در سطح جهان فعال بودند.^[۴] در سال ۲۰۱۰، حدود ۸٫۸ میلیون مورد جدید به وجود آمده و ۱٫۵ میلیون مورد به مرگ انجامید، که عمدتاً در کشورهای در حال توسعه رخ داده است.^[۵] تعداد مطلق موارد ابتلا به سل از سال ۲۰۰۶ رو به کاهش بوده است، و موارد جدید از سال ۲۰۰۲ کاهش یافته است.^[۵] سل به طور یکنواخت در سراسر جهان توزیع نشده است. تست توبرکولین حدود ۸۰٪ از جمعیت حاضر در بسیاری از کشورهای آسیایی و آفریقایی مثبت بوده است، اما تنها تست ۵–۱۰٪ از جمعیت ایالات متحده مثبت بوده است.^[۱] مردم کشورهای در حال توسعه به دلیل کمبود ایمنی، بیشتر در معرض خطر سل قرار دارند. به طور معمول، این افراد به دلیل آلوده بودن به HIV و ابتلا به ایدز گرفتار سل می‌شوند.^[۶] بیش از ۹۰٪ موارد بیماری و مرگ ناشی از سل در کشورهای در حال توسعه رخ می‌دهد، کشورهایی که%۷۵ موارد بیماری در آنها به فعال‌ترین گروه سنی به لحاظ اقتصادی (یعنی ۱۵ تا ۵۴ سالگی) تعلق دارد. در این کشورها یک فرد بزرگسال مبتلا به سل بطور متوسط ۳ الی ۴ ماه قادر به کار کردن نبوده و لذا۲۰تا ۳۰٪ درآمد سالانه خانواده وی از دست می‌رود. با مرگ چنین فردی بطور متوسط۱۵ سال درآمد خانواده بطور یکجا از بین خواهد رفت. بیماری سل که بزرگترین علت مرگ ناشی از بیماری‌های عفونی تک عاملی است (حتی بیشتر از ایدز، مالاریا و سرخک)، دارای مرتبه دهم در بار جهانی بیماری هاست و پیش بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۰ همچنان جایگاه کنونی خود را حفظ کند یا تا رتبه هفتم بالا رود.^[۷]

محتویات

• ۱ علائم و نشانه‌ها
  • ۱.۱ ریوی
  • ۱.۲ خارج ریوی
• ۲ علل
  • ۲.۱ مایکوباکتری
• ۳ عوامل خطر ساز
• ۴ مکانیسم
  • ۴.۱ انتقال
  • ۴.۲ بیماری زایی
• ۵ تشخیص
  • ۵.۱ سل فعال
  • ۵.۲ سل نهفته
• ۶ پیشگیری
  • ۶.۱ واکسن‌ها
• ۷ بهداشت عمومی
• ۸ مدیریت
• ۹ شروع جدید
• ۱۰ بیماری عود کننده
• ۱۱ مقاومت به دارو
• ۱۲ پیش شناخت
• ۱۳ شیوع
• ۱۴ تاریخچه
• ۱۵ جامعه و فرهنگ
• ۱۶ تحقیقات
• ۱۷ در سایر حیوانات
• ۱۸ منابع
• ۱۹ پیوند به بیرون

علائم و نشانه‌ها

نشانه‌های عمده انواع و مراحل سل ارائه شده است.^[۸] بسیاری از علائم با انواع دیگر همپوشانی دارند، در حالی که بقیه بیشتر (اما نه به طور کامل) ویژه انواع خاصی هستند. انواع مختلف می‌توانند به طور همزمان وجود داشته باشند.

حدود ۵–۱۰٪ از افرادی که HIV ندارند، اما آلوده به سل هستند در طول عمر خود دچار بیماری فعال می‌شوند.^[۹] در مقابل، ۳۰٪ از افرادی که آلوده به HIV و سل هستند دچار بیماری فعال می‌گردند.^[۹] سل می‌تواند هر قسمتی از بدن را آلوده کند، اما معمولاً در ریه‌ها رخ می‌دهد (شناخته شده به عنوان سل ریوی).^[۱۰] سل خارج ریوی زمانی رخ می‌دهد که سل به خارج از ریه‌ها نفوذ می‌کند. سل خارج ریوی همچنین می‌تواند همزمان با سل ریوی وجود داشته باشد.^[۱۰] علائم و نشانه‌های عمومی عبارتند از تب، لرز، تعریق شبانه، از دست دادن اشتها، کاهش وزن، و خستگی.^[۱۰] همچنین پدیده انگشت چماقی قابل توجهی نیز می‌تواند رخ دهد.^[۹]

ریوی

اگر یک عفونت سل فعال شود، در حدود ۹۰٪ از مردم در ریه‌ها بروز می‌کند.^[۶][۱۱] علائم می‌تواند شامل درد قفسه سینه و سرفه‌های طولانی باشد که تولید خلط می‌کنند. در حدود ۲۵٪ از افراد هیچ علائمی ندارند (یعنی آنها «بدون علامت» باقی می‌مانند).^[۶] گاهی اوقات، افراد دچار سرفه‌های خونین در مقادیر کم می‌شوند. در موارد نادر، عفونت می‌تواند به تضعیف شریان ریوی بینجامد، که منجر به خونریزی شدید به نام آنوریسم راسموسن می‌شود. سل می‌تواند تبدیل به یک بیماری مزمن شده و باعث زخم‌های گسترده در نرمه فوقانی ریه‌ها شود. قسمت فوقانی ریه‌ها بیشتر تحت تأثیر قرار می‌گریند.^[۱۰] دلیل آن به طور کامل روشن نیست.^[۱] شاید قسمت فوقانی ریه‌ها به دلیل جریان هوای بهتر^[۱] یا خروجی ضعیف غدد لنفاوی بیشتر تحت تأثیر قرار می‌گیرند.^[۱۰]

خارج ریوی

در ۱۵–۲۰٪ از موارد فعال، عفونت به خارج از اندام‌های تنفسی گسترش می‌یابد که باعث بروز انواع دیگر سل می‌شود^[۱۲] به سلی که خارج از اندام‌های تنفسی رخ می‌دهد، «سل خارج ریوی» گفته می‌شود.^[۱۳] سل خارج ریوی به طور معمول در افرادی که دچار نقص سیستم ایمنی هستند و کودکان رخ می‌دهد. سل خارج ریوی در بیش از ۵۰٪ از افرادی که HIV دارند دیده می‌شود.^[۱۳] مکان‌های عفونت قابل توجه خارج ریوی عبارتند از: شش شامه (در پلورزی (آماس شامه ریه) سلی)، سیستم عصبی مرکزی (در مننژیت سلی)، و سیستم لنفاوی (در سل غدد لنفاوی گردن). از میان مکان‌های دیگر سل خارج ریوی در دستگاه ادراری تناسلی (در سل ادراری تناسلی) و در استخوان‌ها و مفاصل (در سل ستون فقرات) نیز اتفاق می‌افتد. هنگامی که این بیماری در استخوان هم گسترش می‌یابد، آن را به عنوان «سل استخوانی» نیز می‌شناسند،^[۱۴] که نوعی از استئومیلیت (کورک استخوانی) می‌باشد.^[۱] یک نوع بالقوه جدی تر و شایع سل، سل «منتشر» نام دارد، که معمولاً به عنوان سل ارزنی یا میلیاری شناخته شده است.^[۱۰] سل ارزنی در حدود ۱۰٪ از موارد سل خارج ریوی را تشکیل می‌دهد.^[۱

جذام

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

جذام
مرد۲۴ ساله مبتلا به جذام.
آی‌سی‌دی-۱۰	A30
آی‌سی‌دی-۹	030
اُمیم	۲۴۶۳۰۰
دادگان بیماری‌ها	۸۴۷۸
مدلاین پلاس	001347
ای‌مدیسین	med/۱۲۸۱ derm/223 neuro/187
پیشنت پلاس	جذام
سمپ	D007918

جذام یا خوره (به انگلیسی: Leprosy)، که همچنین با نام بیماری هانسن شناخته می‌شود، بیماری مزمنی است که توسط باکتری مایکوباکتریوم لپره^[۱] و مایکوباکتریوم لپروماتوسیس ایجاد می‌شود.^[۲] در ابتدا، عفونت‌های ناشی از این بیماری علائمی ندارند و به مدت ۵ تا ۲۰ سال به این صورت باقی می‌مانند.^[۱] علائم این بیماری شامل گرانولوما دستگاه عصبی پیرامونی، دستگاه تنفسی، پوست، و چشم‌ها می‌شود.^[۱] این علائم ممکن است باعث ناتوانی در حس درد و در نتیجه از دست دادن بخش‌هایی از دست و پا در نتیجه آسیب‌های مکرر شود.^[۳] احساس ضعف و ضعف چشم همچنین ممکن است در بیمار ایجاد شود.^[۳]

دو نوع اصلی این بیماری بر اساس تعداد باکتری‌های موجود در هر نوع تشخیص داده می‌شود: پسی باسیلاری و مالتی باسیلاری.^[۳] این دو نوع جذام بر اساس تعداد پیگمانتاسیون ضعیف، و لکه‌های پوستی بی‌حس تشخیص داده می‌شوند که در پسی باسیلاری تعداد این لکه‌ها پنج عدد یا کمتر است و در نوع مالتی باسیلاری تعداد آنها بیشتر از پنج عدد می‌باشد.^[۳] این بیماری با استفاده از مشاهده رنگ‌آمیزی اسید فاست در بافت برداری پوستی یا از طریق تشخیص DNA فرد با استفاده از واکنش زنجیره‌ای پلیمراز تشخیص داده می‌شود.^[۳] این بیماری در میان افرادی که در فقر زندگی می‌کنند شایع تر است و عقیده بر این است که از طریق ریز قطره‌های تنفسی به انسان منتقل می‌شود.^[۳] این بیماری از دسته بیماری‌های بسیار عفونی نمی‌باشد.^[۳]

جذام قابل درمان می‌باشد.^[۱] درمان نوع پسی باسیلاری این بیماری با استفاده از داروهای داپسون و ریفامپین به مدت ۶ ماه صورت می‌پذیرد.^[۳] درمان نوع مالتی باسیلاری این بیماری با استفاده از داروهای ریفامپین، داپسون و کلوفازیمین به مدت ۱۲ ماه صورت می‌گیرد.^[۳] این داروها توسط سازمان بهداشت جهانی در اختیار کشورها قرار می‌گیرد.^[۱] آنتی بیوتیک‌های دیگری نیز ممکن است در درمان این بیماری استفاده شوند.^[۳] در سال ۲۰۱۲ تعداد ۱۸۹٬۰۰۰ نفر در جهان به این بیماری مزمن مبتلا بودند و این تعداد در حال حاضر به ۲۳۰٬۰۰۰ نفر رسیده است.^[۱] موارد مزمن این بیماری از دهه ۱۹۸۰ که حدود ۵٫۲ میلیون نفر را به خود مبتلا کرده بود کاهش یافته است.^[۱][۴][۵] اکثر موارد جدید این بیماری در ۱۶ کشور اتفاق می‌افتد و در این میان بیش از نیمی از این مبتلایان از کشور هند می‌باشند.^[۱][۳] در ۲۰ سال گذشته بیماری جذام ۱۶ میلیون نفر در دنیا درمان شده است.^[۱]

هزاران سال است که بشریت با بیماری جذام دست و پنجه نرم می‌کند.^[۳] نام این بیماری از واژه لاتین lepra به معنای «فلس مانند» گرفته شده است، این در حالی است که واژه «بیماری هانسن» از روی نام گرهارد آرمور هانسن گرفته شده است.^[۳] قرنطینه افراد مبتلا در کمپ‌های جذامی‌ها هنوز در کشورهایی مانند هند، با بیش از هزار؛^[۶]چین، با حدود صدها؛^[۷] و در آفریقا اتفاق می‌افتد.^[۸] با این حال، بیشتر این کمپ‌ها بسته شده‌اند.^[۸] برای مدت مدید در طول تاریخ، مردم جذام را همواره با ننگ جامعه در ارتباط می‌دانند،^[۱] که این خود عاملی برای جلوگیری از گزارش بیماری فرد و درمان زودهنگام می‌شود. روز جهانی جذام در سال ۱۹۵۴ وارد تقویم شد تا به افراد مبتلا به جذام آگاهی داده شود.^[۹]

محتویات

• ۱ مقدمه
• ۲ سبب‌شناسی
• ۳ دوره نهفتگی
• ۴ سیر طبیعی
• ۵ انتشار جغرافیایی در جهان
• ۶ انتشار بیماری در ایران
• ۷ روند زمانی
• ۸ تأثیر سن، جنس، شغل و موقعیت اجتماعی
• ۹ تأثیر عوامل مساعد کننده بیماری
• ۱۰ مخزن بیماری
• ۱۱ راه ورود بیماری
• ۱۲ پیشگیری و درمان
• ۱۳ پانویس
• ۱۴ جستارهای وابسته
• ۱۵ منابع

مقدمه

یک جذامی در حال تکان دادن زنگوله‌اش برای هشدار مردم

جذام در طول تاریخ بیش از هر بیماری دیگری باعث وحشت و انزوای انسان‌ها گردیده‌است.

در پایان قرون وسطی جذام در غرب از میان رفت. از ابتدای قرون وسطی تا پایان جنگ‌های صلیبی، وسعت قلمرو جذامخانه‌ها در سراسر اروپا چند برابر شده بود. بنابرقول متیو پاری، در کل قلمرو مسیحیت نوزده هزار جذامخانه وجود داشت.^[۱۰]

جذام نوعی بیماری التهابی مزمن است که به وسیله مایکوباکتریوم لپرا ایجاد می‌شود و طیف بالینی آن وابسته به پاسخ ایمنی فرد میزبان می‌باشد. هرچند بیماری به عنوان یک بیماری مزمن باکتری پوست و اعصاب محیطی مطرح است، ولی در نوع لپروماتوز باعث گرفتاری راه‌های تنفسی فوقانی نیز می‌شود.

کارشناسان سازمان جهانی بهداشت مورد جذام را چنین تعریف کرده‌اند: یک مورد جذام، عبارت است از شخص که دچار ضایعه‌های هیپوپیگمانته (قرمز رنگ بدون حس)، درگیری اعصاب محیطی، از دست دادن حس و اسمیر پوستی مثبت از نظر باسیل‌های اسیدفاست، به صورت منفرد یا مجموعه‌ای از این تغییرات باشد.

سبب‌شناسی

عامل بیماری، یک باکتری اسید فاست به نام مایکوباکتریوم لپره می‌باشد. رشد این باکتری بسیار کند است، به طوری که در بافت نرم کف پای موش در طی ۱۱ تا ۱۳ روز تکثیر می‌یابد. این باکتری درگرفتاری‌های پوست و اعصاب محیطی وجود داشته و منجر به تخریب بافتی و تغییر کل آن بعلت از دست دادن حس و فعالیت حرکتی بافت می‌شود.

دوره نهفتگی

دوره نهفتگی بیماری جذام، احتمالاً ۲ تا ۱۰ سال است ولی می‌تواند تا ۲۰سال یا بیشتر بطول انجامد.

سیر طبیعی

راه ورود عامل جذام به بدن، به طور دقیق مشخص نیست و دوره کمون آن بسیار طولانی است. ابن سینا در مورد جذام گفته‌است «کسی که به تازگی مبتلا به جذام شده و اوایل بیماری را طی می‌کند، امید به معالجه‌اش بیشتر است. اما وقتی بیماری ریشه دوانید و وضعیت ثابتی پیداکرد، اگر هم معالجه شود بسیار مشکل است.»

با درمان به موقع بیماری نتیجه بسیار مطلوب است. در بیمارانی که دچار ضایعه‌های ناشی از بی‌حسی اندام‌ها هستند، در صورتی که اقدام‌های درمانی نتیجه ندهد، دچار تغییر شکل اندام و استئومیلیت می‌شوند و گاهی قطع عضو، لازم می‌شود. همچنین ایریدیوسیکلیت، ممکن است منجر به کاهش بینایی یا کوری شود و کاتاراکت نیز به طور شایعی در نوع لپروماتوز ایجاد می‌شود.

نکته دیگری که در رابطه با سیر طبیعی جذام مهم است این است که کسانی که از نزدیک بااین بیماران تماس داشته‌اند آزمون پوستی لپرومین با شیوع زیادی مثبت می‌شود ولنفوسیت‌های تغییرشکل یافته ویژه مایکوباکتریوم لپرا و پادتن‌های ویژه این باکتری حاکی ازآن است علی‌رغم شایع بودن عفونت، تنها تعداد کمی از افراد، دچار بیماری آشکار می‌شوند.

انتشار جغرافیایی در جهان

نقشه میزان شیوع جذام در جهان

بیشترین شیوع جذام مربوط به آسیا، آفریقا، تاحدودی آمریکای مرکزی وجنوبی و اقیانوسیه می‌باشد.

• ۳ کشور راس جذام بومی عبارت‌اند از: هند، برزیل و اندونزی. این کشورها حدود ۸۵ درصد موارد تشخیص داده شده جذام را دارا می‌باشند.

انتشار بیماری در ایران

مشخص شده‌است که خط سیر مناطق جذام‌خیز کشور، از خراسان شروع شده وپس از گذشتن از مازندران، گیلان، زنجان و آذربایجان، به کردستان و کرمانشاه، منتهی می‌گردد.

روند زمانی

جذام، روند زمانی خاصی ندارد و باتوجه به طولانی بودن دوره نهفتگی، باعث همه‌گیری یا طغیان نمی‌شود و حتی با صنعتی شدن بعضی از کشورهایی که این بیماری در آن بومی است، از میزان بروز آن کاسته شده‌است.

تأثیر سن، جنس، شغل و موقعیت اجتماعی

بیماری در هر سنی ممکن است حادث گردد، اما بیشترین شیوع سنی آن در بزرگسالان جوان است. به طوری که در مناطق بومی، بروز سنی بیماری در سنین ۲۰ تا ۳۵ سالگی، به اوج می‌رسد. در بعضی از نژادها بروز بیماری در مردان بیشتر از زنان است و نوع لپروماتوز بیماری در مردان، ۲ برابر زنان عارض می‌گردد. تأثیر فقر، در بروز آن به اثبات رسیده‌است. از نظر شغلی، اکثریت جذامیان ایران را کشاورزان تشکیل می‌دهند اما دربین بیماران جذامی، کارمند، مهندس، کارگر و... به چشم می‌خورد. شایان ذکر است چون حساسیت نژادی نسبت به جذام را نمی‌توان از دیگر عوامل بیماری مجزا نمود، بنابراین اگر جذام در منطقه‌ای شایع‌تر است به علت دخالت عوامل زیست‌شناسی، اقتصادی واجتماعی است وارتباطی به منشا نژادی و قومی ندارد.

تأثیر عوامل مساعد کننده بیماری

ازآنجا که با صنعتی شدن برخی از کشورهای بومی جذام، از میزان بروز آن کاسته شده‌است وهم‌اکنون نیز بیشترین موارد آن در اقشار آسیب‌پذیر جامعه یافت می‌شود، باید فقر و بی‌خانمانی و تغذیه نامناسب رااز عوامل مساعدکننده ابتلا به این بیماری به حساب آورد. لازم به یادآوری است که حتی پژوهشگران قدیمی نیز به بعضی از این عوامل توجه داشته ومورد تاکید قرار داده‌اند، به طوری که در دائرةالمعارف قانون علاوه بر تماس خانوادگی وانتقال داخل رحمی بیماری، به تأثیر دما و وضعیت نامطلوب تغذیه نیز به عنوان عوامل زمینه‌ساز بروز جذام اشاره شده‌است.

مخزن بیماری

انسان تنها مخزن بیماری می‌باشد. همچنین میمون مانگابی (Mangabey) که نوعی میمون دنیای جدید است به صورت طبیعی آلوده می‌شود.

راه ورود بیماری

راه‌های انتقال بیماری عبارت‌انداز: دستگاه تنفس، دستگاه گوارش، پوست، از طریق رحم مادر به نوزاد، تماس با حیوان‌ها، حشرات و خاک محیط اطراف.

چون دوره کمون طولانی است، راه اصلی ورود عامل بیماری جذام به بدن مشخص نمی‌باشد ولی محتمل‌ترین راه، دستگاه تنفسی می‌باشد. جذام تر یا همان لپروماتوز واگیردار می‌باشد. با توجه به اینکه این افراد در هر شبانه‌روز حدود ۱۰۰ میلیون باسیل جذام را از طریق ترشحات بینی خود به محیط خارج دفع می‌کنند اما بیماری جذام به آسانی منتقل نمی‌شود وانتقال آن مستلزم تماس طولانی و چندین ساله با بیماران مبتلا به جذام می‌باشد. برهمین اساس انتقال آن به پرسنل بیمارستانی بسیار ناچیز می‌باشد.

با توجه به اینکه عامل جذام در بدن پشه خاکی و ساس‌هایی که از بیماران درمان نشده تغذیه کرده‌اند یافت شده‌است، احتمال اینکه بیماری از طریق نیش حشرات منتقل شود وجود دارد، ولی هنوز به اثبات نرسیده‌است. لازم به ذکر است با توجه به شواهد ظاهری و آزمایشگاهی قابلیت انتقال بیماری در بیشتر موارد در عرض ۳ ماه پس از مصرف مداوم و منظم داپسون (DDS) یا کلوفازیمین ودر عرض ۳ روز پس از درمان با ریفامپین، از بین می‌رود.

پیشگیری و درمان

بیماری جذام بوسیله ریفامپیسین، داپسون و کلوفازیمین درمان می‌شود. واکسیناسیون با ب ث ژ (BCG) می‌تواند انسان را علاوه بر سل در برابر جذام نیز محافظت نماید. استفاده از آنتی بیوتیک‌ها برای سرکوب عفونت مؤثر است. استفادهٔ طولانی مدت بین ۶ ماه تا یک سال از ۲ یا چند آنتی بیوتیک توصیه می‌شود. البته آنتی بیوتیک نمی‌تواند زیان‌های عصبی جذام را برطرف نماید.
داروهای ضد التهاب شامل استروئیدها مانند داروی پردنیزون(Prednison) باعث کنترل درد در و آسیب‌های عصبی می‌شوند.
استفاده از داروی تالیدومید نیز برای درمان غده‌ها و ضایعات پوستی به کار می‌رود. تالیدومید نباید به هیچ عنوان توسط زنان باردار استفاده شود زیرا این دارو موجب نقص در جنین میشود.^[۱۱]
بیماران جذام از نظر میزان آلودگی به مایکوباکتریوم لپره به ۲ گروه تقسیم می‌شوند:

1. خفیف (Paucibacillary) که میزان باکتری در بدنشان کمتر از ۱ میلیون است. در این بیماران تست اسمیر پوستی منفی می‌شود. بیمر دارای ۵ یا تعداد کمتری ضایعهٔ پوستی است. اکثر بیماران جذامی در این دسته قرار دارند.

داپسون نخستین دارویی بود که برای درمان جذام مورد استفاده قرار گرفت. این دارو همیشه با حداقل یک داروی دیگر همراه است. این دارو با جلوگیری از سنتز اسید فولیک موجب جلوگیری از ازدیاد ارگانیسم در بدن می‌شود. دو تا از داروهای مکمل برای کنترل جذام، ریفامپین و کلوفازیمین هستند. ریفامپین یکی از داروهای اصلی مورد استفاده در درمان سل است و کلوفازیمین یک آنتی بیوتیک است که توسط مکانیسم‌های ناشناخته کار می‌کند.
هر سه دارو به صورت خوراکی مصرف می‌شوند. دوز و طول مدت استفاده از دارو بستگی به این موارد دارد:

• بیماری در چه مرحله‌ای قرار دارد
• فرد بیمار کودک است یا بزرگسال
• میزان مایکوباکتریوم لپره

درمان چند دارویی بین ۶ ماه تا ۲ سال طول می‌کشد.

نام دارو	داپسون مکانیسم عمل آن اثر باکتریوسایدی می‌باشد. با جلوگیری از سنتز فولیک اسید از رشد باکتری جلوگیری می‌کند. بخشی از رژیم ۲ دارویی برای بیماران خفیف و درمان ۳ دارویی برای بیماران شدید می‌باشد.
استفادهٔ بزرگسالان	بیماران خفیف:۱۰۰ میلی‌گرم در روز به صورت خوراکی و به مدت ۶ ماه بیماران شدید: ۱۰۰ میلی‌گرم در روز به صورت خوراکی و به مدت ۲ سال
استفادهٔ کودکان	۱ تا ۲ میلی‌گرم در روز
موارد منع مصرف	افرادی که حساسیت دارویی دارند
زنان باردار	ایمن بودن استفاده برای زنان باردار هنوز ثابت نشده است
هشدارها	در ماه نخست استفاده، باید هر هفته آزمایش شمارش سلول‌های خونی انجام شود. سپس ماهانه و به مدت ۶ ماه آزماش شمارش گلبول‌های سفید انجام گیرد. پس از شش ماه، اگر کاهش قابل توجهی در پلاکت‌ها، لکوسیت، یا خون رخ دهد، شمارش گلبول‌ها متوقف شود. پلی‌نوریت (آسیب‌اعصاب محیطی) نیز ممکن است رخ دهد.

پانویس

"Leprosy Fact sheet N°101". World Health Organization. Jan 2014.

"New Leprosy Bacterium: Scientists Use Genetic Fingerprint To Nail 'Killing Organism'". ScienceDaily. 2008-11-28. Retrieved 2010-01-31.

Suzuki K, Akama T, Kawashima A, Yoshihara A, Yotsu RR, Ishii N (February 2012). "Current status of leprosy: epidemiology, basic science and clinical perspectives.". The Journal of dermatology 39 (2): 121–9. PMID 21973237. doi:10.1111/j.1346-8138.2011.01370.x.

"Global leprosy situation, 2012". Wkly. Epidemiol. Rec. 87 (34): 317–28. August 2012. PMID 22919737.

Rodrigues LC, Lockwood DNj (June 2011). "Leprosy now: epidemiology, progress, challenges, and research gaps.". The Lancet infectious diseases 11 (6): 464–70. PMID 21616456. doi:10.1016/S1473-3099(11)70006-8.

Walsh F (2007-03-31). "The hidden suffering of India's lepers". BBC News.

Lyn TE (2006-09-13). "Ignorance breeds leper colonies in China". Independat News & Media. Retrieved 2010-01-31.

Byrne, Joseph P. (2008). Encyclopedia of pestilence, pandemics, and plagues. Westport, Conn.[u.a.]: Greenwood Press. p. 351. ISBN 9780313341021.

McMenamin, Dorothy (2011). Leprosy and stigma in the South Pacific: a region-by-region history with first person accounts. Jefferson, N.C.: McFarland. p. 17. ISBN 9780786463237.

تاریخ جنون - اثر میشل فوکو- فاطمه ولیانی - شر هرمس – چاپ هفتم 1388 - ص 7

11. http://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/guide/leprosy-symptoms-treatments-history#2 WebMD "Leprosy Overview"

جستارهای وابسته

• سید محمدحسین مبین
• باباباغی
• خانه سیاه است

منابع

سالک

نواع

سالک یک بیماری پوستی طولانی‌ مدت است که عامل ان نوعی آغازی است و ناقل ان پشه ی خاکی است که گاهی همراه بادرد(خود زخم) است که به دو شکل زیر وجود دارد:

نوع شهری یا سالک خشک

حدود ۲ تا ۸ ماه پس از گزش، ورم سرخ رنگ و بدون درد در محل گزش پیدا شده و کم کم بزرگ و زخمی می‌شود. اندازه زخم چند میلی‌متر تا چند سانتی‌متر می‌باشد که معمولاً در مناطق باز بدن مانند صورت، دست و پا دیده می‌شود. ضایعه به آهستگی و طی مدت ۶ ماه تا یک سال بهبود می‌یابد که درصورت عدم درمان مناسب، در محل زخم یک جوشگاه فرورفته و دائمی باقی می‌ماند که به زیبایی لطمه می‌زند. مخزن بیماری در نوع شهری انسان است و سگ نیز به طور اتفاقی مبتلا و می‌تواند به عنوان مخزن عمل نماید.

نوع روستایی یا سالک مرطوب

چند هفته پس از گزش پشه (بسته به تعداد محل گزش) زخم‌های متعددی در نقاط باز بدن که مورد گزش قرار گرفته‌اند پیدا می‌شود. ضایعات معمولاً ترشح دار و مرطوب هستند و معمولاً پس از ۶-۴ ماه بهبود می‌یابند و از خود جوشگاه آثار پوستی پایدار و نامناسبی به جا می‌گذارند. مخزن اصلی بیماری سالک روستایی برخی انواع جوندگان هستند که مهمترین آنان در ایران جربیل بزرگ (رومبومیس اوپیموس) است. جوندگان دیگری نیز بعنوان مخزن لیشمانیوز جلدی نوع روستایی در ایران مورد بررسی و تائید قرار گرفته‌اند که از آن جمله جرد لیبیایی (مریونس لیبیکوس) در شهرستان نطنز استان اصفهان، جرد صحرایی هندی (مریونس هوریانه) در سیستان و بلوچستان و جربیل هندی (تاترا ایندیکا) در خوزستان را می‌توان نام برد.^[۴]

انگل لیشمانیوز در فرم آماسیتگوت در بدن میزبان مهره دار مثل انسان و حیوان قرار دارد و اغلب در داخل ماکروفاژها یعنی سلولهای بیگانه خوار زندگی می‌کند. پشه خاکی جنس ماده خونخوار است و با مکیدن خون این انگل را می‌بلعد و سپس با نیش زدن پشه خاکی ماده آلوده این انگل به انسان یا حیوان سالم منتقل شده و باعث بروز زخم سالک می‌گردد.

روش‌های پیشگیری

هنگام خوابیدن در فضای آزاد از پشه بند استفاده شود. روی درها و پنجره‌های ورودی تورهای بسیار ریز نصب شود. از نگهداری دام و طیور در منازل خودداری شود. از انباشتن و ریختن خاکروبه و نخالهٔ ساختمانی زباله و کودهای حیوانی در مناطق مسکونی اجتناب شود. بهسازی محیط و ترمیم محل استراحت و رشد و تکثیر پشه (شکاف دیوارها) بطور دقیق و صحیح صورت پذیرد. از رها شدن فاضلاب‌ها در معابر خودداری گردد. جمع آوری و درمان سگ‌های ولگرد و مبارزه با جوندگان به روش صحیح. برای درمان آن فریز کردن ویاتزریق آمپول گلوکانتین توصیه میشود.

جستارهای وابسته

لیشمانیاز احشایی

منابع

اپیدمیولوژی بیماری‌های شایع در ایران

بیماری سالک (لیشمانیوز جلدی) وب‌گاه پزشکان بدون مرز، بازدید: ۱۳ بهمن ۱۳۸۷

سالانه ۱۹ هزار مورد ابتلا به سالک در کشور ثبت می‌شود

لیشمانیوز _ انواع، علائم، عوارض، پیشگیری، درمان وب‌گاه پزشکان بدون مرز، بازدید: اردیبهشت ۱۳۸